Chính
sách Trung đông của Hoa Kỳ
(qua
tòa đại sứ đang xây tại Baghdad)
Trần Bình
Chính trường
Hoa Kỳ đang sôi nổi về cuộc chiến Iraq. Đa số dân chúng muốn Hoa Kỳ rút lui
càng sớm càng tốt, trong khi đảng Cộng hòa cầm quyền và đảng Dân chủ đối lập
tranh cãi về cách rút lui.
Qua thông
tin hằng ngày trên báo chí, truyền thanh, truyền hình chúng ta có cảm tưởng
đảng Dân chủ muốn quân đội Hoa Kỳ rút lui để cho người Iraq giải quyết chuyện
nội bộ với nhau, trong khi tổng thống Bush muốn duy trì quân đội Hoa Kỳ tại đó
cho đến khi thiết lập được một chính quyền thân Tây phương tại Baghdad.
Sự thật có
thể không hẳn như vậy. Hình như cả hai đảng Cộng hòa và Dân chủ đều có chính
sách dài hạn duy trì sự hiện diện của Hoa Kỳ tại Trung đông. Và điều này có thể
thấy qua 592 triệu mỹ kim trong ngân sách chiến tranh Iraq quốc hội Hoa Kỳ
thông qua với thủ tục khẩn cấp đầu năm 2005 để xây một tòa đại sứ vĩ đại của
Hoa Kỳ tại Baghdad mà không có một tranh luận ồn ào nào cả. Các chi tiết về họa
đồ, nhà thầu … đều được bảo mật vào thời gian khởi công xây cất giữa năm 2005
và dự trù hoàn tất vào năm 2007 (theo Associated Press ngày
Theo bài báo
“Fortress America” (tạm dịch: Pháo đài của nước Mỹ) của ký giả Jane C.
Loeffler đăng trên tạp chí Foreign Policy
số tháng 9 & tháng 10, 2007, tòa đại sứ 592 triệu mỹ kim đang được xây cất
trên một công viên lớn bên bờ sông Tigris nằm trong Green Zone tại Baghdad là
tòa đại sứ lớn nhất trong số 250 tòa đại sứ và cơ sở ngoại giao của Hoa Kỳ trên
thế giới. Tòa đại sứ mới chiếm 104 mẫu tây, tức rộng gấp sáu lần khuôn viên của
trụ sở Liên hiệp quốc tại New York, và rộng gấp mười lần tòa đại sứ mới đang
được xây tại Bắc Kinh.
Tòa đại sứ
mới tại Baghdad vừa là một pháo đài (như tên bài báo của Jane Loeffler gợi ý)
vừa là một thành phố nhỏ (ngoại trừ chưa có một phi trường riêng) tự túc về mọi
phương diện từ điện, nước, hệ thống thoát nước cho đến tiếp vận. Ông đại sứ,
nhân viên và gia đình có thể sống và làm việc trong tòa đại sứ một cách an toàn
ngay cả trường hợp thành phố Baghdad bị bao vây dài ngày. Trong khuôn viên tòa
đại sứ có tiệm ăn, có siêu thị, có trung tâm mua bán, rạp chiếu bóng, viện thẩm
mỹ cho các bà, có sân tennis, khu thể dục thể thao, hồ tắm, trường học, thư
viện, và một American Club cho các sinh hoạt xã hội.
Tòa đại sứ
gồm 20 khu dinh thự trong đó có sáu khu chung cư mỗi khu có 619 phòng ngủ, hai
khu dinh thự khác dùng làm văn phòng có khả năng cung cấp chỗ làm việc cho 1000
viên chức. Giới chức cao cấp của tòa đại sứ có nhà ở riêng biệt. Khuôn viên 104
mẫu đất dù nằm trong Green Zone được bảo vệ vẫn được bảo vệ thêm bởi một bức
tường cao 3 mét và một đội quân gồm 1000 thủy quân lục chiến. Theo ông Charles
E. Williams, người phụ trách xây cất các cơ sở ngoại giao ở hải ngoại, chi phí
điều hành của tòa đại sứ mới ở Baghdad ước lượng 2 triệu 740 ngàn mỹ kim mỗi
ngày.
Nếu đảng Dân
chủ muốn bỏ mặc Iraq - như dư luận cho chúng ta có cảm tưởng như vậy- đảng Dân
chủ sẽ không im lặng để ngân sách xây cất một tòa đại sứ qui mô như vậy tại
Baghdad được thông qua mà không lên tiếng ngăn cản (mặc dù lúc đó đảng Dân chủ
đang là thiểu số tại quốc hội, muốn ngăn cũng không được).
Như vậy, hai
đảng Dân chủ và Cộng hòa đã có sự đồng thuận duy trì sự hiện diện của Hoa Kỳ
tại Trung đông như được thể hiện bởi Nhóm
Nghiên Cứu Iraq (Iraq Study Group) do hai ông James Baker III, bộ trưởng
ngoại giao dưới thời tổng thống George H. W. Bush và Lee H. Hamilton Dân biểu
Dân chủ nguyên chủ tịch ủy ban Ngoại giao Hạ nghị viện làm chủ tịch và đồng chủ
tịch gởi tổng thống Bush ngày 6/12/2006, và đề nghị của ông cựu bộ trưởng quốc
phòng Donald Rumsfeld đệ trình ngày 3/12/2006.
Trong thời
kỳ Việt Nam hóa chiến tranh Việt Nam (1968-1972) Hoa Kỳ cho xây cất để mở rộng
thêm rất nhiều căn cứ cho quân đội Việt Nam Cộng Hòa, từ Trung tâm Huấn luyện,
căn cứ tiếp liệu, đến căn cứ đồn trú và trại gia binh để có khả năng tăng quân
số cho kế hoạch Việt Nam hóa chiến tranh, nhưng các công trình xây cất này đều
bằng vật liệu nhẹ chỉ dùng được tối đa từ 5 đến 7 năm (và sau này chúng ta biết
là các nhà hoạch định sách lược Hoa Kỳ đã có chính sách rút lui vĩnh viễn khỏi
Việt Nam sau khi ký được hiệp định ngưng bắn với Hà Nội và thu hồi tù binh).
Theo bản
nghiên cứu Baker-Hamilton, Hoa Kỳ nên áp dụng chiến lược tái phối trí gồm: 1) Tăng cường huấn luyện quân đội Iraq
để họ có thể duy trì an ninh ngăn chận một cuộc nội chiến lan rộng. 2) Tái phối
trí quân đội tùy theo tình trạng an ninh, và nên chấm dứt nhiệm vụ tác chiến
sớm, tốt nhất là vào đầu năm 2008. 3) Cải thiện quan hệ với Iran và Syria và
yêu cầu hai nước này giúp ổn định tình hình tại Iraq và Trung đông, và cần tìm
một giải pháp cụ thể cho cuộc tranh chấp Do Thái – Palestines.
Về kế hoạch
dài hạn ông Rumsfeld, trước khi từ chức đã trình tổng thống Bush một chương
trình tái phối trí quân đội Hoa Kỳ tại Trung đông. Ông đề nghị tập trung quân
đội Hoa Kỳ từ 55 căn cứ như hiện nay còn 5 căn cứ và đóng tại những vùng an
toàn tại Iraq hay tại Kuwait để sẵn sàng can thiệp.
Nhóm nghiên
cứu Baker-Hamilton không đề nghị rút quân một cách dứt khoát và vĩnh viễn ra
khỏi Trung đông mà chỉ đề nghị chấm dứt tác chiến trên đường phố để tránh tổn
thất sinh mạng binh sĩ. Toàn bộ đề nghị này không trái với đề nghị tái phối trí
của ông Rumsfeld.
Việc xây cất
tòa đại sứ mới tại Baghdad cho thấy Hoa Kỳ đã có kế hoạch ở lại Trung đông sau
khi chấm dứt các cuộc giao tranh với quân nổi dậy và tái phối trí lực lượng
quân sự. Việc tái phối trí này là một phần trong chương trình tái phối trí toàn
bộ các lực lượng Hoa Kỳ trên thế giới như đã được Bộ quốc phòng Hoa Kỳ tiết lộ
vào tháng Tư năm 2005 (theo Washingon
Post Weekly Edition, tháng 4/2005)
Theo kế
hoạch này Hoa Kỳ sẽ giảm quân số 71.000 tại Đức hiện nay xuống một nửa. Trong
số 71.000 quân này, bộ binh gồm 56.000 người sẽ được giảm 60%. Hoa Kỳ sẽ thiết
lập một số căn cứ nhỏ đóng tại Romania hay Bulgaria với những đơn vị quân đội
trang bị nhẹ có khả năng can thiệp nhanh chóng để chống khủng bố. Các căn cứ
quân sự ở vùng Trung Á như Uzbakistan, Tajikistan và Kyrgyzstan được thành lập
năm 2001 vì nhu cầu chiến tranh tại Afghanistan sẽ biến thành những trung tâm
huấn luyện và tiếp vận. Số quân đóng tại Nhật Bản và Nam Hàn cũng sẽ được giảm
xuống 15% còn lại khoảng 85.000 quân. Sự giảm quân này trong vùng Thái bình
dương sẽ được bù đắp lại bằng những đơn vị hải không quân với hàng không mẫu
hạm đóng tại Guam và Hawaii. Hoa Kỳ cũng sẽ chuẩn bị những căn cứ tiếp vận và
hành quân tại Úc, Singapore và Thái Lan. Nói chung Hoa Kỳ sẽ giảm quân số tại
hải ngoại nhưng không giảm khả năng hành động và can thiệp trên thế giới.
Tại Trung
đông, trung tâm ngoại giao và chính trị là tòa đại sứ mới được xây cất như một
pháo đài tại Baghdad được yểm trợ bởi một số căn cứ quân sự như đề nghị của ông
Rumsfeld. Một chính phủ Iraq thân Hoa Kỳ sẽ làm việc trong Green Zone và sẽ
được quân đội Iraq bảo vệ.
Một thực tế
trước mắt dân chúng Hoa Kỳ đang quan tâm là Hoa Kỳ đang có chiến tranh, một
cuộc chiến tranh không được lòng dân và Hoa Kỳ rút ra sớm ngày nào tốt ngày đó. Nhưng đảng nào làm việc đó mà không
có chính sách làm cho Hoa Kỳ mạnh hơn, gây lại uy tín đã mất trên thế giới thì
đảng đó sẽ thất bại, trước mắt là cuộc bầu cử tháng 11 năm 2008.
Cuộc chiến
tranh tại Iraq tuy còn nhì nhằng, nhưng chính sách lưỡng đảng là rút quân khỏi
chiến trường Iraq nên sẽ không còn là một yếu tố ảnh hưởng đến cuộc bầu cử tổng
thống năm 2008 cho bằng chính sách của hai đảng Cộng hòa và Dân chủ đối với
tình hình chung tại Trung đông nói riêng và sự ổn định thế giới nói chung trong
đó có chính sách của Hoa Kỳ đối với Liên hiệp Âu châu, đối với Trung quốc và
Liên bang Nga.
Đảng nào qua
các chính sách trên củng cố được uy tín của Hoa Kỳ đảng đó sẽ được dân chúng
Hoa Kỳ ủng hộ.
Người ta
đang chờ đợi bản báo cáo của tướng David Petraeus, tư lệnh quân đội Hoa Kỳ tại
Iraq và đại sứ Ryan Crocker sẽ đệ trình tổng thống và quốc hội vào giữa tháng 9
này như là báo cáo để dựa vào đó hoạch định sách lược quân sự của Hoa Kỳ đối
với cuộc chiến Iraq.
Nhưng chiến
lược của Hoa Kỳ tại Trung đông hình như đã được đồng thuận của hai đảng, và bản
báo cáo của tướng Petraeus cũng không có gì có thể thay đổi chiến lược đó. Bản
báo cáo sẽ phản ánh thực tế của chiến trường là trước sau Hoa Kỳ cũng phải
xuống thang chiến tranh, nhưng cần thời gian để củng cố một chính phủ thân Hoa
Kỳ tại Baghdad. Trong khi đó Hoa Kỳ tái phối trí quân đội về những vị trí có
thể can thiệp nhanh chóng bằng hải lục không quân phối hợp.
Tòa đại sứ
Hoa Kỳ đang được xây cất tại Baghdad sẽ là cứ điểm phòng vệ cuối cùng, ngay cả
trong trường hợp xấu nhất là Baghdad bị quân nổi dậy bao vây./.
Trần Bình
Trần Bình Nam
|
http://www.tranbinhnam.com |