Cuộc Chiến Chưa Tàn

Trần Bình Nam

Nhiều năm sau ngày cuộc chiến Việt Nam chấm dứt, tại hải ngoại nhiều bài viết dưới hình thức chuyện ngắn hay bình luận có đặt câu hỏi: "Cuộc chiến tàn chưa?" Và dù câu chuyện xoay theo hướng nào ai cũng đồng ý rằng cuộc chiến chưa tàn.

Câu chuyện mới nhất đang là thời sự tại hải ngoại là chuyện chung quanh chuyến đi của Hòa thượng Thích Thanh Từ. Theo tin tức báo chí và các bản tin trên xa lộ thông tin (internet) thì Hòa thượng bỏ một buổi thuyết giảng về thiền tại chùa Bảo Quang ở thành phố Houston, tiểu bang Texas hôm 22/10 vì giảng đường có treo cờ Việt Nam Cộng Hòa cũ,  và dư luận  đã lên tiếng phản đối thái độ của Hòa thượng. Nhiều cá nhân và đoàn thể đã rất nặng lời.

Theo bài phỏng vấn của ký giả Kicon (Đinh Quang Anh Thái) phỏng vấn Hòa thượng Thích Thanh Từ tại thiền thất Ngọc Chiếu ở quận Cam, California hôm 8 tháng 11 Hòa thượng đi Hoa Kỳ lần này ngoài việc khánh thành thiền viện Quang Chiếu tại Dallas do một số đệ tử tu thiền góp tiền xây cất là chính, Hòa thượng sẽ nhân cơ hội thuyết giảng về thiền học cho Phật tử hải ngoại và nếu có Phật Tử đóng góp cứu lụt tại quê nhà Hòa thượng sẽ mang về phân phối cho đồng bào. Sau Dallas, Hòa thượng đã đến Houston, Hoa Thịnh Đốn và nhiều nơi ở California

Được hỏi về việc hủy bỏ buổi thuyết giảng tại Houston vì trong giảng đường chùa Bảo Quang có treo cờ Việt Nam Cộng Hòa cũ Hòa thượng Thích Thanh Từ xác nhận với ký giả Kicon rằng mục đích của Hòa thượng là Tu, Học và Truyền Bá Phật Pháp. Hòa thượng nói: "lập trường của tôi trước sau như một, giảng Phật pháp là Phật pháp, chứ không nên giảng Phật pháp mà pha lẫn màu sắc chính trị nào. Đó là chủ trương của tôi như vậy. Cho nên ở Việt Nam hiện giờ chúng tôi giảng ở chùa nào thì cũng thế thôi. Họ có treo cờ thì treo ngoài cổng, hoặc là trên cột cờ, còn phòng giảng thì vẫn để trống, chỉ để một tượng Phật, một lá cờ Phật giáo thì tôi giảng."

Hòa thượng Thích Thanh Từ là một vị cao tăng Phật giáo đức độ sáng ngời có nhiều đệ tử trong và ngoài nước. Với chính sách tôn giáo chưa được rộng rãi trong nước, Hòa thượng đã vượt qua mọi khó khăn, lèo lái con thuyền đạo giữa cơn phong ba bão táp của chia rẽ và hiềm khích, của mọi áp lực chính trị để xây dựng thiền thất, tạo điều kiện cho Phật tử khắp nơi trên thế giới tu tập. Gần đây vì nhu cầu tu học của đông đảo Phật tử hải ngoại, thỉnh thoảng Hòa thượng xuất ngoại để giảng thiền, một pháp môn đang được nhiều Phật tử tu học. Những chuyến đi của Hòa thượng đã mang lại một không khí tu học lành mạnh và phấn khởi cho những người học Phật tại hải ngoại. Nhưng trong bầu không khí vẩn đục còn rơi rớt lại của một trận chiến tranh ý thức hệ đã tàn trên thế giới nhưng chưa tàn trong tâm khảm người Việt chúng ta,  Hòa thượng Thích Thanh Từ không khỏi bị những những nghi kỵ, dèm pha chỉ vì ngài được truyền đạo ở trong nước, được đi lại tự do ra nước ngoài trong khi các Hòa thượng thuộc Giáo hội Phật giáo Việt Nam Thống Nhất bị quản thúc. Và việc Hòa thượng Thích Thanh Từ quyết định không thuyết giảng trong một hội trường có màu sắc chính trị tại Houston đã làm cho ngọn lửa âm ỉ bùng cháy.

Trả lời một câu hỏi của ký giả Đinh Quang Anh Thái về sự khác biệt đối đãi  của chính quyền trong nước đối với các vị cao tăng trong Giáo Hội Phật Giáo Việt Nam Thống Nhất và Hòa thượng,  Hòa thượng Thích Thanh Từ giải thích  "... mỗi người có một lý tưởng khác nhau. Riêng tôi, tôi chỉ làm sao cho sáng đạo, cho ngộ đạo, đó là tôi  giữ được Phật pháp. Còn quí vị đó thì nghĩ rằng phải giữ cho được cái đoàn thể của mình là giữ được Phật pháp"  Về mặt này nhiều Phật tử có thể đồng ý với Hòa thượng Thích Thanh Từ . Đạo Phật phát sinh và tồn tại trên thế giới trong 26 thế kỷ qua (và tại Việt Nam từ thế kỷ thứ 2 sau công nguyên) không do tổ chức mà do triết lý của nó. Sức mạnh của đạo Phật ở sự thật chứ không ở hình tướng. Bỏ ra ngoài những tín điều có mầu sắc tôn giáo như  thuyết luân hồi, thuyết chúng sinh kể cả sinh vật đều có Phật tính  người Phật tử có thể tin hay không tin, căn bản của đạo Phật là một đạo có tính tích cực, chủ trương học đi đôi với hành, và đề cao sự bình đẳng. Phật là Phật đã thành, chúng sinh là Phật sẽ thành. Cho nên chừng nào có cơ hội truyền bá giáo lý đó thì người Phật tử làm. Triết lý đạo Phật, cùng với chủ trương bác ái của các tôn giáo khác, một khi được gieo mầm, có cơ hội nó sẽ đâm chồi nở lộc giúp vun đúc nếp sống hài hòa, an bình, tự do và dân chủ cho đất nước.

Lý thuyết Mác Xít trên căn bản chống mọi tôn giáo mà họ cho là thuốc phiện đầu độc con người. Trong thời kỳ chủ thuyết cộng sản thịnh hành dưới sự lãnh đạo của Liên bang Xô viết đảng cộng sản Việt Nam không cho bất cứ  tôn giáo nào được sinh hoạt (tại miền Bắc từ năm 1955 và miền Nam cho đến cuối thập niên 1980). Thiên chúa giáo có tổ chức chặt chẽ bị khống chế nặng nề nhất, thứ đến là Phật giáo. Ngay cả các hình thức thờ cúng ông bà cũng bị hạn chế tối đa. Từ khi Liên bang Xô viết sụp đổ,  để sống còn, ngoài việc đổi mới chính sách kinh tế và cởi mở chút ít về chính trị đảng cộng sản Việt Nam thay đổi chính sách tôn giáo. Chính quyền cộng sản để cho dân được hành đạo, đến nhà thờ, đến chùa, đến thánh thất để tu học miễn là những hoạt động này không biến thành những trung tâm tranh chấp quyền lực với đảng cộng sản. Cuộc tranh đấu âm ỉ với chính quyền cộng sản tiếp diễn. Vatican đòi quyền đào tạo và bổ nhiệm giới chức lãnh đạo con chiên không thông qua sự đồng ý của chính quyền. Giáo hội Phật giáo Việt Nam Thống nhất đòi quyền tổ chức giáo hội tự  do không có bàn tay của đảng. Và Hòa Hảo cũng vậy. Lợi dụng sự  lỏng lẻo của tổ chức Phật giáo chính quyền thành lập Giáo hội Phật giáo Việt Nam (không có hai chữ  "Thống nhất"  ở sau) để quản lý tăng ni. Trong Giáo hội Phật giáo Việt Nam có những vị sư thiếu đức độ theo đóm ăn tàn, nhưng cũng có nhiều cao tăng, không chọn con đường đấu tranh đòi tổ chức như của quí vị trong Giáo hội Phật giáo Việt Nam Thống nhất, mà chọn con đường hoằng dương Phật pháp ở bất cứ nơi nào và khi nào làm được là chính. Hòa thượng Thích Thanh Từ không thuộc Giáo hội Phật giáo Việt Nam Thống nhất (và cũng không thuộc Giáo hội Phật giáo Việt Nam do chính quyền khống chế) là một vị chân tu theo chủ trương trên.

Rất tiếc nhiều người không hiểu, hoặc cố tình không hiểu, xuyên tạc làm cho các chuyến đi của Hòa thượng ra hải ngoại trở thành một cơ hội gây thêm ly tán trong cộng đồng. Và sự việc xẩy ra ở Houston như thêm dầu vào lửa.

Theo nhiều nguồn thông tin thì Hòa thượng Thích Thanh Từ ngại bị kẹt với chính quyền trong nước và nếu không khéo Hòa thượng sẽ không được phép xuất ngoại nữa. Điều này Hòa thượng Thích Thanh Từ không xác nhận nhưng Hòa thượng có nói "nếu tôi vui vẻ thực hành theo đúng ý nguyện của những người đó (thuyết giảng trong một giảng đường có mầu sắc chính trị) thì đời tôi đã lem luốc rồi. Tôi bị kẹt. ..." (Phỏng vấn của ký giả Đinh Quang Anh Thái ngày 8/11/2000).

Hòa thượng Thích Thanh Từ bị kẹt nhưng theo thiển ý cách xử lý của ngài làm cho ngài bị kẹt thêm. Ngài có quyền và có lý yêu cầu ban tổ chức các buổi thuyết giảng (đều là những đệ tử thân tín của ngài) chuẩn bị giảng đường như ý ngài muốn. Nhưng nếu đã lỡ thì tốt hơn ngài áp dụng lời Phật dạy "tùy căn cơ chúng sanh mà độ" không chấp hình tướng để bước vào chùa Bảo Quang giảng Phật pháp cho Phật tử. Đó là thái độ can đảm theo châm ngôn "Bi, Trí, Dũng" của đạo Phật. Và cũng là một cách hóa giải cho "cuộc chiến" chóng tàn. (Nov. 2000)

Trần Bình Nam

http://www.vnet.org/tbn