Bà
Hillary Clinton &
Và
cuộc bầu cử tổng thống năm 2008 của HoaKỳ
Trần bình
Còn quá sớm để bàn về cuộc tranh cử tổng thống 2008 tại Hoa Kỳ.
Nhưng kỳ bầu cử này là một biệt lệ. Nếu hai đảng Dân chủ và Cộng hòa thay nhau làm chủ tòa Bạch Ốc thì
năm 2008 đảng Dân chủ có nhiều cơ hội nắm lại tòa Bạch Ốc đã ở trong tay đảng
Cộng hòa 8 năm, và đang gặp khó khăn với cuộc chiến tại Iraq. Bên đảng Dân chủ
Thượng nghị sĩ bang
Bà Hillary,
từng là đệ nhất phu nhân, luật sư, từng phụ tránh những kế hoạch lớn như cải tổ
hệ thống bảo hiểm sức khỏe quốc gia (1993), có một số vốn dự trữ lớn (20 triệu
mỹ kim), một bộ máy tranh cử toàn quốc của ông Clinton để lại, một người có
thành tích trong lĩnh vực giáo dục trẻ em, nên bà có nhiều lợi thế hơn các ứng
cử viên khác. Trong số các ứng cử viên ngắm nghé vận động sự đề cử của đảng Dân
chủ có thể kể cựu Phó tổng thống Al Gore, Thượng nghị sị bang Massachusetts
John Kerry, Thượng nghị sị bang Winsconsin Russ Feingold, cựu Thượng nghị sĩ
bang North Carolina John Edwards, cựu thống đốc bang Virginia Mark Warner và
thống đốc bang Iowa Tom Vilsack.
Cho đến lúc
này người ta chưa thấy bà Hillary xác định một triết lý chính trị nào làm căn
bản cho toàn bộ chương trình tranh cử của bà (như năm 1992 ông Clinton chủ
trương lập trường Người Dân Chủ Mới
-New Democrat-, và năm 2000 ông George W. Bush chủ trương Bảo thủ Với Tình Thương - Compassionate Conservative-, mặc dù ý
kiến của bà trước những vấn đề quan trọng của đất nước và xã hội như cuộc chiến
tại Iraq, vấn đề phá thai rõ ràng không ai thể hiểu lầm được.
Với cuộc
chiến tại Iraq, năm 2002 bà Hillary bỏ phiếu thuận dùng vũ lực, và bà vẫn giữ
lập trường đó, không đòi hỏi rút quân như nhiều thành viên thuộc đảng Dân chủ.
Trong một cuộc phỏng vấn bởi phóng viên Dan Balz của tờ tuần báo
Bà Hillary
đã lặp lại quan điểm này hôm 13/6/2006 khi nói chuyện trước cuộc hội thảo mang
chủ đề “Take Back America” do cánh tả thuộc đảng Dân chủ tổ chức mặc dù bà biết
cử tọa sẽ phản đối. Với vấn đề phá thai trong một phát biểu Tháng Giêng năm
2005 bà Hillary giữ lập trường cho phép phá thai như luật lệ hiện hành, tuy
nhiên bà nói đối với phụ nữ đó là một quyết định khó khăn và đáng buồn.
Về lập
trường chung, trong cuộc phỏng vấn của Dan Balz nói
trên bà xác định: “Triết lý lãnh đạo quốc
gia của tôi không thu gọn trong một vài danh từ đơn giản. Mỗi vấn đề sẽ được
giải quyết tùy theo bối cảnh của nó và dựa vào những
lý tưởng đẹp tôi hằng ôm ấp để tìm ra một giải pháp thực tế. Nó có thể không
được giải quyết theo tiền lệ vì thật ra các vấn nạn
của quốc gia chúng ta không có cái nào giống cái nào” (2)
Bà Hillary
khéo léo may cho mình một chiếc áo rộng để dễ bề xoay xở và đó cũng là trọng điểm của sự ủng hộ cũng
như chỉ trích từ phía đối lập. Những người ủng hộ cho thái độ của bà là một lập
trường trung dung mới (a modern
centrist - Roger Altman, cựu viên chức Bộ Tài chánh Hoa Kỳ), hoặc là một lập trường tiến bộ không vướng bởi ảo ảnh (a progressive without illusions -
William Galston, thuộc Viện nghiên cứu Brookings Institution). Những người đối lập, trái lại, cho lời lẽ của bà Hillary phản ánh tính ba phải và là một tính toán chính trị
(triangulation, calculation and equivocation - nhà bình luận Molly Ivens).
Mục sư Jerry Falwell phản ánh cái nhìn của đảng Cộng hòa cho bà Hillary là một
người chủ trương thuyết phóng khoáng tả khuynh (liberal
ideologue) và là một người giáo điều hơn cả cựu tổng thống
Liên quan
đến vấn đề nội bộ, theo nhận định của Dan Balz thuộc ban biên tập tuần báo
Washington Post bà Hillary tin rằng chính quyền là phương tiện tốt để giải
quyết một số vấn đề xã hội nhưng qua kinh nghiệm thất bại trong vụ tái cấu trúc
chương trình bảo hiểm y tế toàn quốc năm 1993-94 bà biết sự giới hạn của chính
quyền trước các khối quyền lợi khác. Bà nhận ra rằng chính
quyền chỉ là một trong ba cạnh của một tam giác làm cái khung trong đó trật tự
quốc gia vận hành. Hai cạnh kia là kinh tế thị
trường và xã hội dân sự thuộc các khối tôn giáo và các tổ chức bất vụ lợi. Bà
Hillary cho rằng Hoa Kỳ thành công nhất trên thế giới vì Hoa Kỳ biết duy trì sự
cân bằng giữa ba yếu tố nói trên và tinh thần trách nhiệm cá nhân. Bà Hillary là người biết trân trọng giá trị của một gia đình bền
vững hơn là nói đến gia đình như một chiêu bài đễ giữ gìn sinh mệnh chính trị
của bà. Người ta có thể đồng ý với nhận định của Dan Balz nếu nhìn cung
cách bà Hillary giải quyết chuyện tình cảm lăng nhăng
của tổng thống
Tuy có kẻ thương người ghét nhưng không ai có thể chối cãi bà
Hillary là một nhân vật lịch sử đặc biệt. Trong cuốn hồi ký “Living History” của bà (nhà xuất bản Simon & Schuter –
New York) phát hành giữa năm 2003, ba năm sau khi bà đắc cử Thượng nghị sĩ bang
New York, một cuốn sách trình bày con người và lập trường xuyên qua tiểu sử của
bà, bà đã dùng một văn phong nhẹ nhàng nhưng chứa đựng một sức sống mãnh liệt.
Qua đó người ta
thấy một phụ nữ cương quyết nhưng không kém dịu dàng của một người đàn bà khi
giải quyết sự việc, bà tranh đấu cho nữ quyền và nhân quyền nhưng không quá
khích, biết thông cảm và tha thứ cho chồng, và quan trọng hơn cả bà chứng tỏ
nắm vững công việc quốc gia và các vấn đề lớn của thế giới. Bà
tin vào thuyết con người sinh ra vốn vô
nhiễm mọi thứ trên đời và “tính bổn
thiện”. Bà viết trong phần mở đầu của cuốn sách như lời trần tình
với cử tri toàn quốc: “Tôi sinh ra không
phải đã là một đệ nhất phu nhân, không phải là một người Dân chủ, không phải là
một Thượng nghị sị, cũng không phải là một luật sư, không phải là một người
tranh đấu cho nữ quyền và nhân quyền, tôi sinh ra chưa phải là một bà mẹ, một
người vợ. Tôi sinh ra như một người Mỹ giữa thế kỷ 20, tại một địa điểm và vào một thời điểm đặc
biệt. Tôi được tự do lựa chọn cuộc sống
không như những người phụ nữ Hoa Kỳ của những thế hệ trước tôi, và đa số những
người phụ nữ thuộc thế hệ này ở những nước khác. Tôi sinh ra trong trào lưu
thay đổi trên thế giới, và tôi đã được dự phần vào những cuộc đấu tranh chính
trị xác lập thế nào là nước Mỹ và nhiệm vụ của Hoa kỳ trên thế giới (4)
Cuốn “Living History” được xem như một bản văn bày tỏ lập trường
của một Thượng nghị sị và suy rộng ra hơn là lời trần tình với quốc dân chuẩn bị
cho cuộc tranh cử tổng thống của bà Hillary năm 2008.
Không ai
chối cãi rằng bà Hillary là một nhân vật chính trị đặc biệt: thông minh, không
bày tỏ quan điểm gì quá khích, biết dung hòa quan điểm với đối lập và có khả
năng giải quyết những vấn đề trước mắt.
Nhưng đảng
Dân chủ ngại với những năm đóng vai đệ nhất phu nhân dính líu một số chuyện
lằng nhằng trong tòa Bạch Ốc (filegate, travelgate, giftgate …) bà sẽ là một
gánh nặng cho đảng, và có thể làm cho đảng Dân chủ mất một cơ hội lấy lại tòa
Bạch Ốc. Trong khi đó đảng Cộng Hòa sợ rằng với cá tính mạnh và bản chất tả
khuynh bà Hillary nếu đắc cử không biết sẽ đưa Hoa Kỳ về đâu. Đó là những khó
khăn của bà Hillary và là những điểm những người thuộc đảng Dân chủ có dự tính
ra ứng cử tổng thống năm 2008 sẽ dùng để tấn công bà Hillary trước ngày đại hội
đảng.
Hiện nay còn quá sớm để có một danh sách đầy đủ những người sẽ
ra vận động để được đảng Dân chủ bổ nhiệm. Nhưng ít nhất trong những người ngắm nghé
người ta thấy John Kerry lúng túng với lập trường ba hồi ủng hộ việc đánh Iraq,
ba hồi chống; John Edwards được xem quá tả; Mark Warner không có gì đặc biệt;
Russ Feingold cũng như Tom Vilsack quá mới mẻ tên tuổi chưa được ai biết đến.
Chỉ có Al Gore, ứng cử viên của đảng Dân chủ năm 2000 là đặc sắc với lập trường
tranh đấu cho môi sinh của ông đang được thiên nhiên đồng tình với bão lụt càng
ngày càng đe dọa đời sống con người do độ nóng của bầu khí quyển. Nhưng bất lợi của Al Gore (cũng như của John Kerry) là đã ra tranh
cử và thất cử. Người Mỹ thường không thích nhìn những
bộ mặt thất bại xuất hiện. Trong khi đó bà Hillary có
tất cả cái mới mẻ của một ứng cử viên. Cái gánh nặng của tòa Bạch ốc bà
gánh trong tám năm làm đệ nhất phu nhân về một vài mặt nào đó thật sự là một
gánh nặng, nhưng cũng có thể là một tích sản khi người dân nghĩ đến sự can đảm
của bà trong nỗ lực cải tổ chế độ bảo hiểm sức khỏe quốc gia dù thất bại, và
nghĩ đến những năm tháng ổn định và thăng tiến kinh tế trong thời bà cùng chồng
gánh vác việc nước trong tòa Bạch ốc.
Bà Hillary còn hơn hai năm trước mắt để xác lập đường lối. Lập
trường lúc ẩn lúc hiện của bà hiện nay tránh được sự đánh phá của đối phương.
Bước vào năm 2008 bà xác định lập trường cũng không phải là
chuyện quá khó khăn, và chưa phải là muộn.
Cái khó (hay
thuận lợi?) là nếu bà được đảng Dân chủ chọn thì đây là lần đầu tiên trong lịch
sử Hoa Kỳ có một ứng cử viên nữ và nếu đắc cử bà mở một kỷ nguyên mới cho lịch
sử Hoa Kỳ. Câu hỏi là quần chúng Hoa Kỳ đã sẵn sàng đón nhận một phụ nữ làm
tổng thống chưa? Và một câu hỏi khó khăn hơn là bà Hillary có
được cử tri phái nữ ủng hộ không? Câu hỏi thứ hai có thể khó trả lời hơn
câu hỏi thứ nhất vì có thể dân chúng Hoa Kỳ chấp nhận một nữ tổng thống trong
khi người phụ nữ Hoa Kỳ chưa sẵn sàng chấp nhận. Người phụ nữ
thường khó với người cùng phái hơn là đối với phái nam.
Nhưng lịch sử của quốc gia nào cũng có lúc phải sang trang.
Trần Bình
(1)
I have said many times I regret how the president has used his
authority. But I think I have a responsibility to look at this as carefully as
I can and say what I believe, and what I believe is we’re in a very dangerous
situation and it doesn’t lend itself to sound bites, and therefore I have
resisted going along with either my colleagues who feel passionately they need
to call for a date certain or colleagues who are 100 percent behind the policy
and with the president and Prime Minister Blair … (“Does She Have a Platform To Stand On?”, The Washington Post
National Weekly Edition June 5 -11, 2006)
(2)
I don’t think like that. I approach each issue and problem from a
perspective of combining my beliefs and ideals with a search for practical solutions.
It doesn’t perhaps fit a preexisting box, but many of the problems we face as a
nation don’t either. (“Does She Have a
Platform To Stand On?”, The
(3)
What’s framed all the work I have done in the Senate and all the
years before that is my belief that our most important obligation is to take
care of our children … and that as a nation,
(4)
I was’t born a first lady or a senator, I wasn’t born a Democrat, I wasn’t born a laywer or an advocate for women’s rights
and human rights. I wasn’t born a wife or mother. I was born an American in the
middle of the twentieth century, a fortunate time and place. I was free to make
choices unavailable to past generations of women in my own country and
inconceivable to many women in the world today. I came of age on the crest of
tumultuous social change and took part in the political battles fought over the
meaning of
Tài liệu tham khảo:
1.
“Does She Have a Platform to
Stand On?” (The
2.
“Living History”, by
Hillary Rodham Clinton,
3.
“Democrats get boos, cheers
at 2008 audition”, Reuters
4.
“Doubting Hillary” by
Trần Bình Nam
|
http://www.tranbinhnam.com |