LỜI
THAN CỦA NHÀ ĐỘC TÀI BILL GATES
Trần Bình
Ngày 18/5 Bộ Tư pháp Hoa Kỳ đại diện chính phủ Hoa Kỳ cùng với đại
diện của 20 tiểu bang kiện công ti Microsoft do Bill Gates làm giám đốc. Chính
phủ Hoa Kỳ viện lẽ công ti Microsoft vi phạm luật
Sherman Antitrust chống thông đồng làm ăn để thao túng thị trường ban hành vào
cuối thế kỷ trước.
Nguyên tắc căn bản của kinh tế thị trường là tự do cạnh tranh
không chèn ép và sự lựa chọn của người tiêu thụ là yếu tố quyết định sự thăng
trầm của các công ti sản xuất hay các cơ sở cung cấp dịch vụ. Luật Sherman được
thông qua để chống các công ti lớn cấu kết với nhau tạo khan hiếm giả tạo để
tăng giá các mặt hàng. Luật Sherman Antitrust đã được chính phủ mang ra áp dụng
kiện hai đại công ti IBM và AT&T để bênh vực người tiêu thụ và bảo vệ
nguyên căn kinh tế thị trường.
Hãng Microsoft do Bill Gates và bạn là
Paul Allen thành lập năm 1975 để viết các chương trình cho máy điện toán. Bill
và Allen say mê máy điện toán từ thuở ban đầu lúc còn rất thô sơ. Bằng thông minh
thiên phú, nỗ lực và sáng kiến, cộng thêm khả năng biết xử dụng nhân tài của
Bill Gates, công ti Microsoft lên như diều gặp gió. Tháng 2 năm 1986 Microsoft
phát minh một chương trình điện toán gọi là Windows (vì chia màn kính của máy
điện toán ra nhiều ô như những chiếc cửa sổ nhỏ) là một hệ thống điều hành
(operating system) giúp người xử dụng máy điện toán ra lệnh cho máy làm việc
qua các dấu hiệu gọi là icons thay vì đánh lệnh trên khung chữ (keyboard) như
trước. Windows làm cho người xử dụng máy địên toán nói chuyện
thẳng với máy qua icons, làm việc vừa vui vừa nhanh. Dần
dần Windows được ưa chuộng và ai cũng dùng.
Bill Gates cải tiến Windows không ngừng. Tháng 8/1995 Microsoft phát
hành rầm rộ Windows 95, và hiện nay 95% máy điện toán trên thế giới trang bị
Windows 95. Windows 95 thông dụng đến độ máy điện toán chỉ
bán được nếu có sẵn Windows 95, buộc các nhà chế tạo máy điện toán phải ký giao
kèo với Microsoft để dùng Windows 95.
Song hành với Windows, là internet. Từ những bước đầu giữa thập
niên 1960 dùng cho quân đội Hoa Kỳ, trong thập niên 1980 internet trở thành
thông dụng và biến thành một cơn sốt trong nhiều năm qua, nối liền những người
dùng máy điện toán trên thế giới lại với nhau, và là phương tiện tìm tòi dữ
kiện nhan chóng nhất qua Web sites. Muốn dùng internet phải
qua trung gian một công ti liên lạc và một chương trình điện toán gọi là
browser để đọc các dữ kiện trao đổi. American On
Line (AOL), Compuserve là những công ti liên lạc lớn. Brower
thông dụng là Netscape Navigator của công ti Netscape Communications Corp.
Microsoft không chịu thua Netscape, bỏ tiền
nghiên cứu và tháng 11/95 cho ra browser "Microsoft Internet
Explorer," gọi tắt là Explorer.
Nếu mọi chuyện ngừng ở đó thì không sao. Đằng này
Bill Gates muốn lợi dụng tính phổ biến của Windows 95 để cột người dùng máy
điện toán vào Explorer. Năm nay công ti Microsoft kiện toàn và làm hoàn
hảo thêm Windows 95 gọi là Window 98, mang theo luôn browser Explorer một cách
khắn khít hơn, chủ nhân Bill Gates mặc nhiên buộc công ti chế tạo máy điện toán
nào ký giao kèo cài đặt Windows 98 vào luôn trong máy khi chế tạo phải nhận
luôn Explorer của công ti Microsoft. Bằng cách này khi mở máy người dùng thấy
sẵn Windows và nếu muốn vào các Web Sites đã có sẵn Explorer đưa đường dẫn lối
không cần phải tìm kiếm một browser nào khác mất thì giờ, mặc dù có nhiều
browser khác trên thị trường, thí dụ như Netscape Navigator, mà ai có dịp dùng
để vào Web Sites đều nhận có khả năng cao hơn Explorer của Microsoft.
Câu hỏi là nếu Navigator mạnh hơn thì người xử
dụng máy điện toán cứ nạp mà dùng tại sao có vấn đề? Đúng vậy,
nhưng phải tốn tiền mua và nạp (mặc dù để quảng cáo và cũng để tranh thị trường
công ti Netscape có thể cho xử dụng miễn phí một thời gian). Câu hỏi
khác: nếu không thích Explorer thì lấy ra khỏi máy có sao đâu? Được với Windows 95, nhưng không được với Windows 98, vì ông Bill
Gates đã bít đường. Explorer đã được cài vào Windows
98 thế nào để nếu lấy ra sẽ ảnh hưởng đến sự làm việc của Windows. Câu
hỏi cuối: các nhà chế tạo máy điện toán có bị bắt buộc phải cài đặt Windows 98
không? Không, nhưng Windows của Microsoft quá thông dụng nên
không có Windows kiểu mới nhất sẵn trong máy thì không ai mua.
Bằng một cách nhẹ nhàng, bề ngoài vô tội vạ, vì từ nhà chế tạo máy
điện toán, đến công ti Netscape, đến người dùng không ai mất tự do, nhưng thực
tế người dùng được ông Bill Gates dọn sẵn Explorer thì dùng hơi đâu nghĩ đến
Netscape Navigator. Kết quả công ti Netscape sẽ chết theo
Navigator. Netscape Navigator tiên phong trong lĩnh vực Internet, đàn anh của
Explorer mà chết thì công ti nào còn đủ can đảm tìm tòi browsers khác mạnh hơn.
Cuối cùng Microsoft sẽ làm chủ thị trường, giá vật dụng liên
hệ đến điện toán sẽ gia tăng khi không còn cạnh tranh trên thị trường. Sáng kiến của giới nghiên cứu sẽ mất yếu tố kích thích, chẳng những
trong lĩnh vực browser mà còn trong lĩnh vực tìm tòi cải tiến các operating
system của máy điện toán. Windows là operating system lý tưởng lúc này
nhưng sự tiếp tục tìm tòi của Microsoft và của các nhà nghiên cứu khác do cạnh
tranh nghề nghiệp chính đáng biết đâu chúng ta sẽ có những operating systems
hữu hiệu hơn giúp khoa học và kỹ thuật tiến nhanh hơn nữa. Hứa hẹn đó hình như
đang ló dạng với ngôn ngữ điện toán Java mới do công ti Sun Microsystems viết
có khả năng viết chương trình vào Web và hoạt động được với bất cứ operating
system nào. Sun Microsystems, nếu hợp tác với công ti Netscape, và thành công
sẽ hiến cho người tiêu thụ con đường vào Web nhanh và đơn giản hơn qua Windows
và Explorer. Đó là điều Bill Gates lo sợ. Bộ Tư pháp Hoa Kỳ có bằng chứng
Microsoft đã bàn tính cách diệt Netscape, vì - theo nội dung một bản tường
trình nội bộ - Microsoft không có hy vọng thắng công ti Netscape trong lĩnh vực
browser bằng khả năng kỹ thuật.ĩ
Chính trên căn bản bênh vực người tiêu thụ và duy trì một không
khí cạnh tranh để tiến bộ luật Sherman Antitrust đã ra đời. Và
dựa trên luật đó chính phủ kiện công ti Microsoft. Chính phủ yêu cầu
công ti Microsoft lấy Explorer ra khỏi Windows 98, và nếu không lấy ra được thì
Microsoft phải cài Netscape Navigator vào Windows 98 để Netscape không bị chèn
ép. Bill Gates phản pháo cho rằng các đòi hỏi của Bộ Tư pháp
không khác gì bảo hãng Coca Cola phải nhét 3 chai Pepsi vào trong mỗi hộp 6
chai Coca Cola.
Trong một cuộc họp báo Bill Gates than: "Đây là một bước đi
thụt lùi làm thiệt thòi cho người tiêu thụ lẫn các công ti liên hệ đến kỹ nghệ
điện toán, nền kỹ nghệ dẫn đầu nước Mỹ đi vào thế kỷ 21."
Thật ra Bill Gates biết điều ông ta làm là chèn ép các công ti
khác và vi phạm luật Sherman Antitrust, nhưng ông hy
vọng đánh lừa dư luận. Hãng Coca Cola không dùng phương pháp
bá đạo để choán hết chỗ trên kệ bán nước giải khát thì chính phủ đâu cần kiện
buộc phải bỏ Pepsi trong các kiện hàng nước ngọt của hãng.
Hành động của Bill Gates không khác một nhà độc tài tự cho là sáng
suốt. Khi mới bắt đầu sự nghiệp chính trị thì đứng đắn, lo
phục vụ dân và tôn trọng nguyên tắc dân chủ. Nhưng sau
khi thành công và được dân chúng tin cậy thì trở nên độc tài để duy trì vị trí
độc tôn. Ai phản đối thì bảo ông chỉ muốn phục vụ dân
một cách hữu hiệu hơn thôi đừng lo. Nhưng ai cũng biết
nếu không ngăn đúng lúc, anh ta sẽ trở thành một nhà độc tài sắt máu, tiêu diệt
đối lập và cuối cùng tự diệt lẫn mình và quốc gia anh nhân danh độc quyền phục
vụ.
Microsoft không thể nhân danh thành công và được khách hàng ưa
chuộng để độc quyền trong sáng kiến, và chèn ép các công ti khác.
Chính phủ kiện Microsoft nhưng chính phủ
không yêu cầu tòa ra lệnh Microsoft thay đổi lịch trình dự định gởi Windows 98
đến các công ti chế tạo máy điện toán để kịp cài đặt vào các máy bán ra sau
ngày 25/6. Nhưng chính phủ Hoa Kỳ thừa biết khi vụ kiện chưa ngã ngũ thì ai mua máy điện toán có sẵn Windows 98 làm gì cho
mang nợ. Windows 95 còn tốt chán, tạm dùng chờ đợi hẵng hay.
Và với lý luận đó chứng khoán của Microsoft rất khó giữ nguyên giá, ít nhất
trong thời gian trước mắt (June 1998)
Trần Bình
|
http://www.vnet.org/tbn |