THẾ GIỚI HAI TUẦN QUA

 

Trần Bình Nam

24 ngày liền. Mùa hè nóng nhất của bang Texas sau mấy chục năm. Chính phủ liên bang tuyên bố Dallas là vùng thiên tai để giải tỏa ngân khoản trợ cấp. Nhưng có lẽ mùa hè này nóng nhất với tổng thống Clinton.

Nóng, vì câu chuyện tổng thống bị điều tra về vụ khai không thật trước tòa ngày 17/1/98 trong vụ Paula Jones tưởng êm êm bắt đầu được hâm nóng trở lại với tin công tố viên Kenneth W. Starr gởi trác đòi tổng thống Clinton ra trước đại bồi thẩm đoàn, và sau đó có tin cô Monica Lewinski bằng lòng phản cung - để đổi lấy đặc quyền khỏi bị truy tố - hứa khai thật câu chuyện quan hệ tình cảm và sinh lý giữa cô, và tổng thống đã chỉ bảo cô để khỏi khai thật trước tòa như thế nào. Đây là lần đầu tiên trong lịch sử Hoa Kỳ một vị tổng thống tại chức được đòi ra khai trước bồi thẩm đoàn về một tội tổng thống bị nghi ngờ.

Sáu tháng qua, qua lối làm tin của báo chí và truyền hình, dân chúng Hoa Kỳ nhìn vụ Bill Clinton chỉ là một vụ "tổng thống thích của lạ" như mọi người, mà không thấy vụ tổng thống có thể phạm tội khai không thật trước tòa trong vụ kiện của cô Paula Jones và có thể đã dự mưu bày vẽ cho cô Monica Lewinski man khai hữu thệ. Theo luật Hoa Kỳ phạm những tội đó có thể bị phạt giam từ 5 đến 10 năm.

Phần khác nhờ tổng thống Clinton có tài phớt tỉnh. Tổng thống công du Trung quốc lo chuyện đại sự, trở về Hoa Kỳ tổng thống lo chuyện giáo dục, sức khỏe cho dân, trên môi luôn điểm nụ cười xem chuyện điều tra của công tố viên Kenneth Starr như chuyện phá rầy của trẻ nít, chuyện kèn cựa đảng phái, âm mưu của hữu phái quá khích thấy tổng thống thành công muốn phá.

Trong khi đó đoàn luật sư và cố vấn của tổng thống Clinton tại Bạch Cung, bạn bè tổng thống trong đảng Dân chủ mở một chiến dịch bênh vực tổng thống tố cáo Kenneth Starr hạ phẩm giá dọa truy tố một cô bé (Monica Lewinski), và khuấy rầy không cho tổng thống làm việc nước. Những người bênh vực quên rằng cô Lewinski đã 25 tuổi, và hằng ngày có hằng trăm tòa án trong nước đang xử các phạm nhân 18 tuổi trai cũng như gái, và quên mất Kenneth Starr đang hành xử quyền điều tra theo luật định. Nhiệm vụ của một công tố viên đặc biệt là điều tra nội vụ đến nơi đến chốn xem ai lỗi ai phải, ai phạm tội ai không, chí công vô tư, bất kể chức vụ của người bị nghi ngờ, còn việc người bị truy tố được dân thương mến hay ghét bỏ là một chuyện khác.

Qua sáu tháng lấy lời khai của nhiều nhân chứng trước đại bồi thẩm đoàn, Kenneth Starr đã có đủ bằng chứng để triệu tổng thống và buộc Monica Lewinski phải chọn lựa: khai để được miễn to hay không khai để bị truy tố ra tòa không đường chạy tội.

Được trác đòi, tổng thống Clinton có hai chọn lựa, hoặc kiện tính cách hợp pháp của trác đòi lên Tối Cao Pháp Viện, hoặc thi hành lệnh đòi. Kiện khó thắng và có hậu quả chính trị. Dân sẽ hỏi, nếu tổng thống ngay tình thì tại sao cứ trì hoãn không chịu khai? Nên tổng thống yêu cầu rút trác đòi, và tự nguyện ra khai trước bồi thẩm đoàn vào ngày 17/8. Để giữ uy tín của một tổng thống tại chức, tổng thống sẽ được thẩm vấn tại tòa Bạch Cung có luật sư bên cạnh, bồi thẩm đoàn ngồi ở tòa án nhận lời khai của tổng thống qua mạch truyền hình riêng.

Tổng Thống Clinton sẽ khai thế nào trước bồi thẩm đoàn? Hôm 31/7 nhân buổi nói chuyện với báo chí về thành quả kinh tế tại Vườn Hồng trong Bạch Cung, tổng thống nói ông sẽ "khai sự thật và tất cả sự thật". Ai sắp ra tòa cũng nói vậy thôi. Vấn đề là sự thật đó như thế nào? Và đây là một câu hỏi nhức đầu cho tổng thống từ nay cho đến ngày 17/8. Chuyện khuyến cáo cô Monica Lewinsky tổng thống có thể khai sự thật và nhấn mạnh ông không có ý khuyên Monica Lewinsli man khai. Lewinski và ai đó hiểu sao thì hiểu.

Nhưng còn vấn đề tổng thống có quan hệ sinh lý với Monica Lewinski? Nếu khai có thì trước đây ngày 17/1/98 tổng thống đã man khai trước tòa, và ngày 26/1/98 đã nói láo với cả nước "Tôi không có quan hệ sinh lý với người phụ nữ đó ... Tôi không bảo ai khai man cả." Kenneth Starr có thể trình Quốc hội truy tố tổng thống.

Nếu khai không thì Kenneth Starr sẽ đối chất với lời khai của các nhân chứng khác quan trọng nhất của Lewinski và bằng chứng vật chất khác để kết luận tổng thống man khai trước đại bồi thẩm đoàn và đưa ra tòa phân xử. Trong trường hợp này Kenneth Starr cũng có căn bản trình quốc hội truy tố tổng thống.

Truy tố tổng thống trước quốc hội (impeachment) là một quá trình chính trị. Kết quả tùy theo đa số tại quốc hội, tùy theo phản ứng của quần chúng và báo chí. Hiện nay tổng thống Clinton không có đa số trong đảng tại quốc hội, nhưng tất cả dân biểu thuộc đảng Cộng Hòa chưa chắc đã bỏ phiếu truy tố tổng thống nếu dân chúng tại đơn vị còn ủng hộ tổng thống. Các dân biểu thuộc đảng Cộng Hòa lúc này không muốn bàn chuyện truy tố tổng thống trước cuộc bầu cử ngày 9 tháng 11 tới để khỏiphải chọn lựa. Và cuộc truy tố nếu có chỉ có thể xẩy ra khi tân quốc hội thứ 106 nhiệm chức đầu năm 1999.

Lối thoát của Clinton là chiếm lại đa số tại quốc hội bằng cách thuyết phục các ứng cử viên đảng Dân chủ dùng đề tài "truy tố hay không truy tố tổng thống Clinton" làm đề tài tranh cử. Dân đang ủng hộ tổng thống sẽ bỏ phiếu "không truy tố" qua việc bỏ phiếu cho các ứng cử viên Dân chủ.

Nếu việc này xẩy ra, đảng Cộng hòa sẽ biến tiến trình truy tố tổng thống thành một scandal của đảng Dân chủ để lấy lại Quốc hội và Bạch cung vào năm 2.000, với điều kiện đảng Cộng hòa có một ứng cử viên tổng thống sáng giá. Chưa thấy ai ở cuối đường hầm. Năm 1996 Cộng hòa thiếu người sáng giá đến nổi thua cả Clinton, thì liệu năm 2000 Cộng hòa có ai để thắng Al Gore?

Nhưng nội vụ hứa hẹn nhiều biến chuyển bất ngờ. Cho đến giờ này tổng thống Clinton đã tránh các bước đi của tổng thống Nixon cách đây hơn 20 năm: không cách chức công tố viên Kenneth Starr mặc dù ông ghét Starr hơn Nixon ghét công tố viên Archibald Cox; ông không kiện vụ trác đòi ông ra đại bồi thẩm đoàn lên Tối Cao Pháp viện như Nixon đã kiện không chịu xuất trình cuộn băng ghi bằng chứng phạm tội. Nhưng không biết tổng thống Clinton có tránh được bước đi của tổng thống Nixon là từ chức không?

Tờ The Economist của Anh trong bài bình luận về bộ ba Clinton - Lewinski -Starr nhan đề "The Eternal Triangle" số ngày 1/8/98 đề nghị: "Clinton lấy can đảm khai sự thật, và xin lỗi quốc dân. Nhìn nhận trước đây không khai vì muốn bảo vệ Lewinsky, một cô gái xinh đẹp thơ ngây. Tổng thống phải chịu đựng để cứu vãn hạnh phúc gia đình. Nếu Hillary có thể tha thứ cho Clinton tại sao dân ch úng l ại kh ông th ông c ảm” (August 1998)


Trần Bình Nam

http://www.vnet.org/tbn