Từ
New Orleans đến Hà Nội
Trần Bình
Hoa Kỳ vừa
trải qua một cơn kinh hoàng khi trận bão Katrina gây ra nạn lụt tràn ngập thành
phố
Chín (9) tháng
trước đây, vào ngày 26 tháng 12 năm 2004 một cơn sóng thần (tsunami) dữ dội đã đánh vào bờ biển một
số nước Á châu giết hơn 200.000 người, thế giới cho sự tổn thất quá cao là do sự
thiếu phương tiện cảnh báo và các chính phủ liên hệ không có kế hoạch chuẩn bị.
Nhưng Hoa Kỳ là một nước lớn, giàu mạnh nhất và được tổ chức quy củ nhất thế giới
mà trước thiên tai cũng bày ra mọi khuyết điểm như những
nước khác là một điều cần suy nghĩ. Đảng Dân chủ đối lập trách chính quyền
trong tay đảng Cộng Hòa đã không làm tròn nhiệm vụ chuẩn
bị nên đã để cho thảm kịch xẩy ra. Nhưng có thể rằng nếu chính quyền ở trong tay đảng Dân Chủ thảm cảnh cũng không nhỏ hơn. Vấn đề có thể
nằm ở nơi tính ỷ y hay quán tính của con người nói chung
và bộ máy quá to lớn kềnh càng của Hoa Kỳ. Phần khác có thể càng ngày những người
làm chính trị trên thế giới lo cho chiếc ghế của mình nhiều hơn lo cho nhân dân
mà họ hứa phục vụ.
Hoa Kỳ sẽ học bài học đó, và sau cuộc điều tra của quốc hội, Hoa
Kỳ sẽ có những biện pháp chấn chỉnh. Nhưng bài học của tsunami
tháng 12/2004 và Katrina tháng 9/2005 không phải riêng cho Á châu và Hoa Kỳ. Nó
là bài học cho tất cả các nước trên thế giới. Riêng Việt
Trước hết là Katrina. Thành phố Hà Nội nằm bên bờ
đông sông Hồng và thấp hơn mặt nước sông, và từ năm thế kỷ nay vẫn được bảo vệ
bởi một hệ thống đê điều bằng đất và gần đây bởi đập nước Hòa Bình. Vào
những mùa nước lớn thỉnh thoảng đê vỡ từng nơi, nước tràn vào từng vùng nhỏ,
nhưng trong lịch sử cận đại chưa có lần nào sông Hồng tràn ngập thành phố Hà
Nội như nước hồ Pontchatrain đã tràn ngập thành phố New Orleans.
Tuy nhiên trong 6 năm qua nhiều dấu hiệu cho thấy Hà Nội có thể
bị đe dọa bởi sông Hồng nhiều hơn người ta vẫn tưởng. Một tài liệu của sở khí tượng
Việt Nam cho thấy vào mùa mưa năm 1999 trong hai tháng 7 và 8 nước sông Hồng dâng
cao hơn mực thường đến 10 mét đe dọa thành phố. Vào mùa mưa tháng 8 năm 2002 nước
sông Hồng dâng lên 9 mét và mặc dù Hà Nội không bị ngập lụt trong nhiều chục năm
qua chính quyền đã báo động và cho đóng hai cửa của đập ngăn nước Hòa Bình để làm
giảm bớt lượng nước của sông Hồng đổ về vùng Hà Nội. Nhưng biện pháp này chỉ có
tính cách tạm thời và nếu mưa lũ lớn đập Hòa Bình sẽ bị
tràn ngập và đê sẽ bị vỡ. Một giải pháp cứu lụt Hà Nội trường hợp đê không đủ sức
ngăn nước là phá đê chung quanh sông Đáy để nước tràn
vào vùng hạ lưu sông Đáy, nhưng để áp dụng giải pháp này phải di tản ít nhất 500.000
dân trong vùng này đến nơi an toàn trước. Đó là một giải pháp
cứu thủ đô nhưng không phải là một giải pháp tối hảo.
Vào đầu thập niên 1990 đê sông Hồng còn bằng đất và những người
có thế lực ở Hà nội đã chiếm đất xây nhà bên bờ đê. Trước sự
than vãn của dân Hà Nội vì nguy cơ vỡ đê chính quyền Hà nội đã triệt hạ một vài
khu nhà của những người kém thế nhất. Và rồi con đê được biến thành xa
lộ kiên cố để yên lòng dân và - nhất cử lưỡng tiện - để yên lòng các chủ nhân
những ngôi nhà đồ sộ ở mé đê, và trong 15 năm trở lại đây dân Hà Nội có vẻ yên
tâm và chính quyền Hà Nội cũng có vẻ vững tâm tin tưởng vào đê mới xây có khả năng
bảo vệ thành phố. Nhưng điều chưa xẩy ra không có nghĩa sẽ không có thể xẩy ra,
nhất là hiện nay thời tiết trên thế giới thay đổi bất thường vì độ nóng của bầu
khí quyễn do sự thải hồi quá nhiều khí giữ nhiệt vào không khí.
Trước điều kiện mới của thời tiết và những biểu hiện có tính tiên
báo của thiên nhiên đã đến lúc chính quyền Hà Nội nên nhìn lại hồ sơ đê sông Hồng
và tìm cách tăng cường sức mạnh của đê tránh trường hợp như đã xẩy ra ở
Vấn đề thứ hai có quy mô toàn quốc là sóng thần. Bờ biển Việt
Với giả thuyết đó, việc cảnh giác sóng thần là một công việc cần
sự quan tâm cấp thời của chính phủ Việt
Hiện nay thế giới có một hệ thống báo hiệu có khả năng báo trước
từ 3 đến 14 giờ đồng hồ trước khi sóng thần đánh vào bờ. Hệ thống này do Cơ quan Hải
học Hoa Kỳ phụ trách. Muốn được thông báo sóng thần một quốc
gia phải tham gia vào hội và phải bỏ tiền trang bị máy móc cần thiết. Vùng ven Thái bình Dương là vùng động đất nên đa số các quốc gia
ven Thái Bình Dương đều là hội viên. Nhật Bản là nước
trang bị hữu hiệu nhất để thông tri cho dân chúng biết nạn sóng thần. Chỉ
trong vòng vài phút sau một trận động đất ở gần nước Nhật sở khí tượng Nhật đã
có đầy đủ dữ kiện về độ cao, và giờ giấc sóng thần đập vào bờ cho các thành phố
ven biển chung quanh để áp dụng kế hoạch di tản dân chúng
đã chuẩn bị sẵn. Việt
Ngoài ra Việt
Trước sự đột
biến của thời tiết trên thế giới do sự tăng nhiệt độ của bầu khí quyễn, trước
những cơn lụt lớn trong những năm gần đây trên sông Hồng, trước thiên tai sóng
thần cuối năm 2004 và nhất là mới đây trước đại nạn Katrina tại Hoa Kỳ, người cầm
quyền Việt Nam cần quan tâm đến việc bảo vệ thành phố Hà Nội chống lũ và bảo vệ
dân chúng sống trong vùng duyên hải chống nạn sóng thần.
Từ hơn một
thế kỷ trước người Pháp đã xây một cái đập bằng đá và bê tông chắn sóng ngoài bờ
biển thành phố
Trần Bình
Trần Bình Nam
|
http://www.vnet.org/tbn |