Những Vấn Đề Trước Mắt của Hoa Kỳ
và
Thế Giới Sau Cuộc Khủng Bố Ngày 11 Tháng
9 Năm 2001
Trần Bình
Sáng 12 tháng 9 năm 2001 lá cờ Hoa Kỳ "sao sọc" treo nửa
cột bay trước mỗi nhà trên toàn nước Mỹ. Cả nước để tang. Một cái tang lớn.
Ngày hôm trước (11/9/01) một bọn khủng
bố đã cưỡng đoạt nhiều máy bay dân sự, tự lái cho đâm vào đánh sập hai tòa nhà
chọc trời của Trung tâm Mậu dịch Thế giới (World Trade Center-WTC) ở New York,
và một góc của Ngũ Giác Đài, bộ quốc phòng Hoa Kỳ giết hơn 5000 người. Trong một khoảng thời gian được tính toán kỹ bọn khủng bố cướp 4
chiếc máy bay. Hai của hãng American Airlines (số 11, Boeing 767 từ
Boston đi Los Angeles; số 77, Boeing 757 từ Hoa Thịnh Đốn đi Los Angeles) hai
của hãng United Airlines (số 175, Boeing 767 từ Boston đi Los Angeles; số 93,
Boeing 757 từ Newark đi San Francisco). American và United là hai hãng hàng
không dân sự lớn nhất của Hoa Kỳ. Chuyến bay số 11 đâm vào lầu phía bắc của
Trung tâm Mậu dịch Thế giới lúc 8:45AM, chuyến bay số 175 đâm vào lầu phía nam
lúc 9:08AM. Xăng bốc lửa, và sau một giờ cháy làm sụp các cột chống bằng thép,
phần trên của hai tòa nhà lần lượt sụp xuống và sức nặng làm sụp sát đất toàn
bộ hai tòa nhà. Trong khi đó chuyến bay 77 đâm vào bộ quốc phòng, lửa bốc cháy
và 1/5 Bộ Quốc phòng sụp đổ. Kẻ gian cướp chuyến bay số 93
không thực hiện được dã tâm đâm vào tòa Bạch Ốc. Một số hành khách biết tin qua điện thoại cầm
tay đã tấn công các tên khủng bố và làm chiếc Boeing 757 của phi vụ 93 rớt tại
quận Somerset gần Pittsburgh, một thành phố lớn mạn cực tây bang Pennsylvania.
Lệnh tổng thống ban ra, ngưng tất cả các chuyến bay trên toàn quốc.
Biên giới đóng kín, tàu lửa và các hãng vận chuyển dân sự đường xa như hãng xe buýt Greyhound ngưng chạy. Các chuyến bay nước ngoài đang
bay đến Hoa Kỳ đổi đường bay tạm đáp qua
Chiều tối hôm đó sau khi quân đội nắm vững tình hình tại thủ đô và
vùng trời Hoa Thịnh Đốn được bảo vệ, tổng thống Bush trở về tòa Bạch Ốc. Trong
một phát biểu ngắn tổng thống chia buồn với nạn nhân và gia đình, khẳng định
nước Mỹ sẽ không nao núng trước hành động khủng bố và sẽ làm những gì cần thiết
để bảo vệ tự do. Tổng thống bảo đảm với quốc dân bộ máy nhà
nước đang vận hành bình thường và sẽ giải quyết các vấn đề trước mắt một cách
tốt đẹp. Tổng thống hứa với nhân dân Hoa Kỳ kẻ ác, và những ai, cá nhân
hay quốc gia tiếp tay với kẻ ác sẽ bị trừng trị. Và tổng thống Bush đã long trọng nhắc lại lời cam kết này trong bài
diễn văn đọc trước lưỡng viện Quốc hội ngày 20 tháng 9.
Các dân biểu và nghị sĩ Hoa Kỳ không phân biệt Dân chủ hay Cộng
hòa, sau một ngày tạm ngưng làm việc, chiều hôm đó họp nhau dưới mái nhà quốc
hội tay trong tay hát bài "God Bless America" (Ơn trên phù hộ Mỹ
quốc) thề đứng sau lưng tổng thống, bảo vệ tổ quốc.
Vấn đề trước mắt của quốc gia là: Làm gì? Tìm thủ
phạm và trừng phạt. Điều này đơn giản. Nếu Hoa kỳ không có khả năng tiên
đoán các biến chuyển lớn trên thế giới và phòng ngừa các cuộc khủng bố, tình
báo Hoa kỳ có khả năng điều tra để tìm ra hung thủ và có sức mạnh trừng phạt
những tên khủng bố. Trong nước tổng thống Bush được sự ủng hộ
của quốc hội và toàn dân. Ngoài nước hầu hết các nước trên thế giới kể
cả Liên bang Nga và Trung quốc và một số nước Hồi giáo như
Tổng thống W. Bush nói đây là trận chiến tranh
đầu thế kỷ thứ 21 của Hoa kỳ. Và các nhà bình luận nhìn thấy như là "Trận Chiến Tranh Lạnh Thứ
2." ("War on Terror Will Test
Theo nhận xét của tờ The Economist (The Battle Ahead, 22nd - 28th
Oct. 2001) Hoa Kỳ cần nắm vững 4 điều căn bản:
Thứ nhất là hạ quyết tâm. Bọn khủng bố nghĩ rằng một
quốc gia dân chủ thường thiếu quyết tâm, sự ủng hộ của nhân dân Hoa kỳ đối với
quân đội sẽ suy mòn khi họ thấy tổn thất nhân mạng, và đồng minh Âu châu của
Hoa Kỳ (ngoài Anh quốc) sẽ nói ủng hộ bằng mồm nhiều hơn bằng hành động. Nhưng khi hằng ngàn người Mỹ chết và chiến tranh đã đến đất Mỹ,
nhân dân Mỹ sẽ có quyết tâm. Đồng minh Âu châu cũng đủ sáng suốt để thấy
rằng lúc này không chiến đấu bên cạnh người Mỹ là thiển cận. Đây
là một cuộc chiến đấu không phải vì quyền lợi riêng của Hoa kỳ mà là cuộc chiến
đấu bảo vệ nền văn minh Tây Phương.
Thứ hai là biết chọn ưu tiên. Tổng thống
Bush nói rằng những tên khủng bố và những nước giúp đỡ và nuôi dưỡng chúng đều
là kẻ thù. Nhưng mặt trận càng rộng càng khó thành
công. Hoa Kỳ phải chọn lựa ưu tiên, đánh Osama bin Laden
và tổ chức của ông ta trước, đồng thời củng cố liên minh quốc tế trước khi mở
rộng mặt trận.
Thứ ba là kiên nhẫn. Cuộc đấu
tranh này không dễ dàng kết thúc, và không phải chỉ sức mạnh quân sự là đủ.
Hoa Kỳ cần quân đội của đồng minh trong khối NATO, nhưng cũng cần sự hợp tác dưới
nhiều hình thức khác của các nước Hồi giáo chung quanh
Sau cùng và quan trọng hơn cả là tình báo. Mặt trận
này là một phần của mặt trận ngoại giao. Đối với đồng minh tại chỗ, Hoa kỳ cần điệp vụ
và tin tức. Để đánh những tên khủng bố đang ẩn núp tại
Các trận đánh đã khởi đầu, nhưng sau khi đánh nước Mỹ có được an toàn hơn trước không? Câu hỏi này không
dễ trả lời như câu hỏi trên. Sau khi Liên xô sụp đổ thế giới nhị cực trở
thành nhất cực, Hoa Kỳ là siêu cường duy nhất còn lại, các vấn đề của thế giới hình như trở nên phức tạp
hơn. Trong thời kỳ chiến tranh lạnh (1945-1989) thế giới chia
thành hai khối rõ rệt có vũ khí nguyên tử có khả năng tiêu diệt lẫn nhau.
Một nhóm khủng bố chống Hoa Kỳ chỉ có thể xây dựng cơ sở, huấn luyện nhân sự
tại vùng đất trong vùng ảnh hưởng của Liên xô, và Liên xô không khi nào cho
phéùp những tay khủng bố hành động vì sợ xẩy ra thế giới chiến tranh. Liên bang
Xôâ viết muốn chiếm cả thế giới còn nguyên vẹn. Bây giờ thì
khác. Ngoài vùng đất ảnh hưởng của Hoa Kỳ và đồng minh còn cả chục nước không có cảm tình với
Hoa Kỳ. Các quốc gia này trực tiếp hay gián tiếp dung dưỡng những nhóm chống
Mỹ. Nhóm khủng bố này muốn đánh bạt ảnh
hưởng của Hoa Kỳ ít nhất ở Trung Đông và một số vùng ở Á và Phi Châu để xây
dựng thế giới Hồi giáo quá khích riêng biệt của riêng họ. Điều khác biệt với
cuộc chiến tranh lạnh trước đây với Liên bang Xô viết là bọn khủng bố Hồi giáo
quá khích chủ trương nếu chiếm được cả thế giới nguyên vẹn thì tốt, ngược lại
nếu họ có bị hủy diệt cùng một lúc với đối thủ thì cũng là một chiến thắng. Và
đó là sự đe dọa lớn lao của Hoa Kỳ và của thế giới văn
minh. Một sự đe dọa được chuyển đạt bằng "sự im
lặng".
Ông Brownstein viết:
"Không ai bằng những người sống trong vùng
nam
"Nhưng đối với đa số dân chúng Hoa Kỳ sống ở ngoài thành phố
Chúng ta không ai muốn nghĩ đến những điều nằm
ngoài sự suy nghĩ bình thường (think to unthinkable), nhưng ai dám tiên đoán
những gì sẽ xẩy ra hay không thể xảy ra? Hai trận thế giới đại chiến
thứ 1 và thứ 2 khởi đầu bằng những ngòi lửa nhỏ. Không
ai biết tổ chức khủng bố Al Qaeda của Bin Laden có thủ đắt vũ khí nguyên tử
không, và nếu có bọn họ đã đưa lén vào Hoa kỳ chưa? Và kho vũ khí nguyên
tử của
Truớc mắt Hoa Kỳ có thể bảo vệ an ninh nội địa nếu áp dụng những
biện pháp cứng rắn.Thí dụ tuyệt đối không cho người gốc A Rập vào nước (Bộ
Ngoại giao Nhật Bản đã chỉ thị cho các tòa đại sứ Nhật tạm ngưng cấp chiếu khán vào Nhật cho những
người gốc A Rập). Kiểm tra và theo dõi những ai có gốc
A Rập dù là công dân Hoa kỳ. Xem chất nổ và súng là đồ quốc cấm. Cảnh sát có
thể chận hỏi giấy tờ bất cứ ai không cần lý do. Máy bay dân sự trang bị nịt ghế
không thể tự mở khi đang bay. Hành khách đi riêng với hành
lý. Kiểm tra an ninh mọi nhân viên kể cả phi
hành đoàn ngay trên máy bay trước khi cất cánh. Cho nhân viên an ninh mang vũ khí tháp tùng trên mọi chuyến bay. Nói tóm
lại có cả trăm biện pháp có thể nghĩ ra để bảo đảm an
ninh nhưng thực tế không thể áp dụng được trong một nước dân chủ có hiến pháp,
tôn trọng nhân quyền, kinh tế thị trường và tự do, phóng khoáng là nếp sống.
Trước nhu cầu ngăn chận khủng bố tại nội địa Hoa Kỳ sẽ ban hành luật chống
khủng bố, nhưng cũng chỉ là những biện pháp vá víu.
Nhưng một vấn đề cần được đặt ra. Hoa Kỳ có
thể làm gì ngoài sự tìm diệt hệ thống khủng bố của khuynh hướng Hồi giáo quá
khích trên thế giới? Có cần truy nguyên ra nguyên nhân
của khủng bố và giải quyết tận gốc không? Đây là một
vấn đề phức tạp không ai thấy được giải pháp trước mắt. Theo Samuel
Huntington trong cuốn "Clash of Civilizations" cuộc khủng bố bắt
nguồn từ sự xung khắc giữa khối Hồi giáo và nền văn minh Tây phương do
Hoa Kỳ đại diện. Và sự tranh chấp do khác biệt văn minh không thể giải quyết
hơn thua bằng sức mạnh, bằng thương thuyết, hay bằng chiếc lưỡi của những nhà
du thuyết. Nói cách khác khả năng giải quyết các hành động khủng bố do "va
chạm của hai nền văn minh khác biệt" rất là giới hạn. Những lý do Osama
bin Laden đưa ra để biện minh thái độ hận thù Hoa Ky ụnhư cuộc tấn công Iraq
của Hoa Kỳ năm 1991, sự
đóng quân của Hoa Kỳ tại Saudi Arabia, thánh địa của Hồi giáo, và
chính sách thiên Do Thái của Hoa kỳ trong cuộc chiến tranh giữa Do Thái và
người Palestine có thể chỉ là những giọt nước làm đầy ly nước.
Dù sao một vấn đề Hoa Kỳ cần nghĩ tới là giúp giải quyết cuộc tranh
chấp giữa người
Sau cuộc khủng bố ngày
Phản ứng trong nước và của thế giới cũng như của một vài cá nhân
tên tuổi đối với cuộc khủng bố ngày 11 tháng 9 và sự đánh trả của Hoa Kỳ đa
diện.
Sự so sánh cuộc khủng bố ngày 11 tháng 9 với trận tấn công Trân
Châu Cảng là một so sánh thiếu cân xứng. Trận tấn công Trân Châu Cảng khởi đầu
một trận chiến tranh qui ước chống lại một kẻ thù minh danh và hiện hữu quân
đội Hoa Kỳ có thể đón đánh trên không, trên biển, trong rừng rậm hay trên đất
nhà của địch. Trận chiến tranh chống khủng bố không tháp
canh, không trại lính, không thành phố, không thủ đô để biết san bằng đi là
giải quyết được chiến tranh.
Thiền sư Thích Nhất Hạnh, một thiền sư có uy tín quốc tế đã phản ứng bằng
cách kêu gọi Hoa Kỳ không nên dùng bạo lực để trả lời bạo lực. Thiền sư Nhất Hạnh trích một bài thơ bằng tiếng Anh
ông nói ông làm cách đây nhiều thậo niên khi ông được tin thành phố Bến Tre với
300 ngàn dân bị Hoa Kỳ bỏ bom hủy diệt vì có một số du kích trong thành phố bắn
vào máy bay Mỹ trong thời kỳ chiến tranh. Đại ý bài thơ nói khi được tin ông úp
tay lên mặt, buồn, và
cầu nguyện sự tha thứ. Thiền sư hàm ý sự việc Hoa Kỳ bỏ bom hủy diệt một thành
phố 300,000 dân là một tội ác và tội ác nào cũng cần được tha thứ. Bây giờ trước cuộc khủng bố
ngày 9 tháng11 giết hơn 5000 người, ThiềnsSư Nhất Hạnh cũng chỉ muốn Hoa Kỳ tha
thứ như từng được tha thứ, đừng lấy oán báo oán, oán thù chồng chất. Đồng bào
Việt
Sau trận Tết Mậu Thân (1968) báo chí Hoa Kỳ bắt đầu chống chiến
tranh Việt
Vào thời gian đó Thiền sư Thích Nhất Hạnh xa đất
nước đã lâu. Thiền sư vốn chủ trương chống sự can thiệp của Hoa Kỳ, nên Thiền
Sư đã tin vào "sự thật giả dối" của tấm hình và những lời lẽ thêu dệt
chung quanh, cho nên nếu Thiền Sư có làm bài thơ buồn và kêu gọi tha thứ cũng
không có gì đáng nói.
Điều đáng nói là từ đó đến nay đã 33 năm mà Thiền
sư vẫn chưa thấy sự thật ở đâu. Đó là điều đáng ngạc nhiên, đáng buồn đáng tủi cho những người
cùng dòng máu Việt với Thiền sư và cho những đệ tử của ngài.
Rất may còn có người thấy được sự việc và đưa ra một nhận xét có ý
nghĩa. Bà Arroyo, tổng thống Phi Luật Tân nói: "cuộc khủng bố làm cho thế
giới của chúng ta nhỏ dần" (Nguyên văn lời bà Arroyo: This world is
diminishing). Bà Arroyo nói đúng. Kỹ thuật truyền
thông làm thế giới thu nhỏ lại, nhưng văn minh không
làm cho trí con người lớn ra. Con người cứ nhỏ dần theo
đà tiến bộ của văn minh vật chất. Các cuộc tranh chấp trên thế giới làm con
người càng xa tính người và càng gần thú vật. Những tay khủng bố cướp máy bay
trên đó có đàn bà, con nít vô tội đâm sầm vào một tòa nhà có hàng chục ngàn
người đang làm việc để cùng chết dù nhân danh một thứ lý tưởng gì cũng là một
hành động súc vật.
Con người mất hướng, thế giới nhỏ dần. Chỉ có lẽ phải và biết tôn
trọng lẽ phải trên căn bản công bình, vì người và vì mình thế giới chúng ta mới
tồn tại với kích thước của nó và thế giới chúng ta đang sống mới được an toàn hơn.
Kết thúc bài diễn văn ngắn chiều ngày 11 tháng 9 đọc tại tòa Bạch
Ốc tổng thống George W. Bush nói: "Không ai trong chúng ta quên được ngày
hôm nay, tuy nhiên chúng ta vẫn tiếp tục nhiệm vụ bảo vệ tự do, bảo vệ những
giá trị và lẽ phải trên thế giới." (nguyên văn:
None of us will ever forget this day, yet we go forward to defend freedom and
all that is good and just in our world.)
Đó là điều chúng ta mong ước Hoa Kỳ sẽ thực hiện trong cốt lõi tinh
thần của chữ nghĩa (Oct. 2001)
Trần Bình Nam
|
http://www.vnet.org/tbn |