Phan
Văn Khải qua Mỹ
Trần Bình
Đầu tháng 5/2005 trong chuyến công du Úc châu và Tân Tây Lan, thủ
tướng Phan Văn Khải tiết lộ rằng ông sẽ đại diện chính quyền Hà Nội chính thức
thăm viếng Hoa Kỳ trong tháng 6. Sau đó ông thứ trưởng ngoại
giao Hoa Kỳ Robert B. Zoellick khi đến viếng Hà Nội xác nhận nguồn tin trên.
Chương trình sau đó cho biết thủ tướng Phan Văn Khải sẽ viếng Hoa Kỳ từ ngày 19
đến 25 tháng 6 và sẽ hội đàm với tổng thống Bush hôm 21/6.
Chuyện ông Khải đi Mỹ làm dân Việt Nam nhớ đến câu chuyện khôi hài
dân gian truyền tụng đầu môi vào cuối thập niên 1990 sau khi đảng Cộng sản Việt
Nam ban bố tình trạng cởi mở kinh tế vì không còn lối thoát nào. Nhưng mời ai vào bây giờ? Chuyện kể rằng: Tổng bí thư Lê Duẫn nằm mộng thấy một con ngựa đứng trên lưng một
con rùa. Sáng dậy ông Duẫn triệu tập Bộ chính trị và mời thầy
giải mộng. Thầy cười nói, ngựa là Mã, rùa là Quy.
Mã Quy là “Mỹ qua”, vậy chúng ta chỉ cần mời Mỹ qua là giải
quyết bế tắc. Duẫn nói, “Mỹ là nước lớn thua ta nên tự
ái không qua đâu”. Đêm sau Duẫn lại nằm mộng thấy một con rùa cỡi trên
lưng một con ngựa. Lại mời thấy đoán mộng. Thầy nói: dễ
quá! Rùa là Quy, ngựa là Mã. Quy Mã
là “qua Mỹ”. Nếu Mỹ không qua thì ta qua Mỹ cầu viện
vậy.
Viêc Khải qua Mỹ tháng 6 này là ứng mộng của quý nhân. Vậy Khải đi
cầu viện những gì?
Có hai vấn đề nổi bật giữa hai nước là mậu dịch song phương và an ninh, và quan trọng nhất là an ninh. Các
chuyện khác như các vụ kiện mậu dịch về tôm cá, việc vào WTO là những chuyện
không có tầm quan trọng cho một chuyến đi cầu viện. Muốn
vào WTO Việt
Mậu dịch song phương giữa Hoa Kỳ và Việt
Vấn đề chính là an ninh. An ninh cho Việt
Tại Úc phái đoàn Việt
Nếu thực tế này xẩy ra an ninh sườn phía đông của Việt Nam bị đe
dọa, và Việt Nam sẽ mất một nguồn tài nguyên thiên nhiên vô giá và sẽ trở thành
miếng mồi ngon trước sự bành trướng của Trung quốc. Đối với Hoa
Kỳ hệ lụy còn nặng nề hơn. An ninh hạm đội Thái bình dương của Hoa Kỳ không
được bảo đảm, và Nhật Bản, Đài Loan, Nam Hàn mất khả năng bảo vệ. Nguồn dầu hỏa
trong vùng Trường Sa sẽ lọt vào tay một thế lực có thể
trở thành thù địch. Trong cơn sốt năng lượng hiện nay dầu hỏa là một yếu tố an ninh quan trọng bậc nhất của Hoa Kỳ.
Đó là viễn ảnh không thể chấp nhận đối với Việt Nam và Hoa Kỳ. Hoa
Kỳ đánh Iraq để xiển dương dân chủ là một, nhưng đánh để duy trì kho dầu hỏa của
Iraq trong tay một chính phủ thân Hoa Kỳ là chính. Và Hoa Kỳ cũng theo một sách lược tương tự trong sự bảo vệ hải lộ Nam Hải
và kho dầu Trường Sa.
Cho nên một sự hợp tác chiến lược giữa Việt Nam và Hoa Kỳ là cần
thiết, và chuyến qua Mỹ lần này của Khải là một chuyến đi lưỡng lợi. Mỹ quá lớn
để qua Việt
Vậy là Hoa Kỳ sẽ trở lại Việt
Cuộc hợp tác Việt-Mỹ đầu thế kỷ 21 đánh dấu bởi
chuyến công du sắp tới của thủ tướng Phan Văn Khải cũng không thể khác nếu
không muốn nó thất bại. Hoa Kỳ cần đến với nhân dân Việt
Trong bài diễn văn nhậm chức nhiệm kỳ thứ hai ngày 20 tháng 1 năm
2005, tổng thống Bush long trọng nói với toàn thế giới: “bất cứ ai sống trong tuyệt vọng và dưới sự áp bức nên biết rằng: Hoa Kỳ không quên quý vị
đang bị áp bức và chúng tôi cũng không
tha thứ những ai đang áp bức quý vị. Khi nào quý vị đứng đậy vì tự do, có chúng tôi bên cạnh quý vị.” (nguyên
văn: All who live in tyranny and hopelessness can know: The United States will
not ignore your oppression, or excuse your oppressors. When you stand for your
liberty, we will stand with you.)
Nhân dân Việt
Sự hợp tác chiến lược giữa Hoa Kỳ và Việt Nam chỉ có thể mang lại
kết quả lâu dài là bảo vệ an ninh và tài nguyên thế giới cho cả hai dân tộc
chừng nào chính quyền tại Hà Nội đại diện đích thực cho nhân dân Việt Nam và
huy động được sự hậu thuẫn của toàn dân Việt Nam. Và sức mạnh của toàn dân chỉ
có thể đến bằng con đường dân chủ.
Thực tế là Việt
Mỗi nước trên thế giới có một con đường riêng để tiến tới dân chủ
tùy theo điều kiện của nó. Con đường dân chủ của Việt
Điều 4 của bản Hiến pháp Việt
Dân chủ hóa là một tiến trình dài. Một hệ thống đa nguyên chính
trị thông qua bầu cử tự do cần thời gian để chuẩn bị, và trong thời gian chuyển
tiếp, những người đang nắm quyền lãnh đạo có thể ban hành những biện pháp mang
đến sự công bình và hòa giải trong xã hội. Tự do ngôn luận và báo chí là điều
tiên quyết, tôn trọng nhân quyền căn bản và trả tự do cho những người đang bị
cầm tù vì tranh đấu cho tự do dân chủ, và ban bố quyền tự do tín ngưỡng là
những chính sách khả dĩ có thể áp dụng.
Trong những điều kiện đó, một chính quyền dân chủ do dân bầu và vì
dân sẽ xuất hiện và sẽ biến Việt Nam thành một tích sản cho nền hòa bình thế
giới và là một người bạn chiến lược giá trị của Hoa Kỳ cũng như đối với đối với
các quốc gia lân bang có thiện chí xây dựng hòa bình.
Ngày 21 tháng 6 năm 2005 sẽ là một ngày lịch sử trong bang giao Việt
- Mỹ nếu hai chính khách George W. Bush đại diện Hoa Kỳ và Phan Văn Khải đại diện cho đảng Cộng sản Việt
Nam đặt sự hợp tác chiến lược trên căn bản đó.
Trần Bình
|
http://www.vnet.org/tbn |