Quyền
hành tuyết đối, hư hỏng tuyệt đối
Trần Bình
Người Pháp
có câu: “Pouvoir pourrit.” (quyền hành đưa đến thối nát), và người Anglo Saxon nói “Absolute power, absolute corruption”
(quyền hành tuyệt đối đưa tới tham nhũng tuyệt đối). Đó là một hiện tượng phản
ánh bản chất của con người. Nói cách khác không có người thánh thiện hay một
chế độ thánh thiện có thể ra khỏi cái quy luật đó. Áp dụng vào chính trị hiện
tượng xã hội đó là nguyên nhân của một xã hội hư hỏng và thối nát nếu một cá
nhân hay một đảng cầm quyền quá lâu.
Vì vậy mà ý
niệm dân chủ ra đời với quan niệm căn
bản là người
cầm quyền phải qua sự đồng thuận của đa số nhân dân qua các cuộc bầu cử có hạn
kỳ để tránh sự cầm quyền quá lâu của một cá nhân hay của một đảng chính trị. Và
cẩn thận hơn các quốc gia dân chủ đều được vận hành trên căn bản pháp trị dựa
vào một bản hiến pháp làm luật lệ tối thượng, trong đó nguyên tắc chính yếu là
sự phân quyền: quyền làm luật (dưới bản hiến pháp) dành cho Quốc hội; quyền thi
hành luật, còn gọi là quyền cai trị dành cho Nhà nước (hiểu một cách đơn giản
là Chính phủ); và quyền xử án (đơn giản là quyền Tư pháp) nếu có sự vi phạm
luật pháp. Phân quyền như vậy để các quyền làm luật, quyền cai
trị và quyền phân xử độc lập với nhau, kiểm soát lẫn nhau tránh việc tập trung
quyền hành. Bên trên cái hệ thống tự kiểm soát đó là sự tự do phát biểu ý kiến
của người dân, đơn giản hơn là quyền tự do ngôn luận qua các phương tiện truyền
thông.
Âu châu có truyền thống dân chủ, và
nước Anh đã gần như độc quyền truyền bá cái truyền thống dân chủ đó qua sự
chinh phục các thuộc địa Úc châu,
Nhưng lịch sử của quốc gia có nền dân
chủ hoàn mỹ nhất trên trái đất là Hoa Kỳ cũng không khỏi trải qua những giai
đoạn mà quyền hành tuyệt đối đã đưa quốc gia đến bờ vực thẳm.
Trong suốt 12 năm kể từ năm 1994 đảng Cộng hòa nắm quốc hội (ngoại trừ một thời
gian ngắn từ giữa năm 2001 đến cuối năm 2002 đảng Dân chủ nắm đa số tại Thượng
viện do sự đổi đảng - từ Cộng hòa sang Dân chủ - của một Thượng nghị sĩ), và từ
năm 2004 sau khi tổng thống George W. Bush đắc cử nhiệm kỳ 2, quyền hành tuyệt
đối nằm trong tay đảng Cộng hòa.
Cuộc khủng bố ngày 11 tháng 9 năm 2001 đã tạo điều kiện cho tổng thống
Bush trở thành một vị tổng thống có một sứ mệnh là chống khủng bố để bảo vệ
nhân dân Hoa Kỳ. Sự đắc cử trước đó chưa đầy một năm của ông qua sự vật lộn với
luật lệ để cuối cùng được chọn làm tổng thống qua một phán quyết của Tối cao
Pháp viện (không cho bang Florida tiếp tục đếm phiếu) làm cho ông là một tổng
thống chưa có sự mệnh của dân giao phó. Nhưng sau cuộc khủng
bố đã có hơn 80% dân chúng hậu thuẫn sau lưng như một chiếu chỉ trao quyền
“tiền trãm hậu tấu” cho tổng thống Bush.
Không ai nghi ngờ tổng thống Bush với sự ủng hộ của hai viện quốc hội và
giới truyền thông sẽ đánh Afghanistan để diệt trừ nhóm al Qaeda tận gốc nếu
chính quyền Taliban của Afghanistan không chịu giao nạp Osama bin Laden, lãnh
tụ al Qaeda và là người cầm đầu vụ khủng bố 911. Một quyết nghị của Hội đồng
Bảo an Liên hiệp quốc chính thức cho phép Hoa Kỳ đánh
Việc đầu tiên là biện minh trước thế
giới Saddam Hussein có vũ khí giết người tập thể.
Nhưng đứng trước thực tế các đoàn thanh tra Liên Hiệp quốc không tìm được bằng cớ
gì xác thực để chứng minh điều này nhóm cực hữu do Phó tổng thống Dick Cheney
cầm đầu đã không ngần ngại tung hỏa mù (với sự hợp tác mặc nhiên của cơ quan
tình báo CIA) như tung tin Saddam Hussein có chương trình mua quặng uranium của
Cộng Hòa Niger, Saddam Hussein tiếp tục chế tạo vũ khí hóa học (vì Saddam đã
dùng một lần năm 1991 giết những người Kurds nổi dậy chống ông ta).
Và sau cùng khi thời điểm tốt nhất cho cuộc hành quân đánh Iraq là tháng
3 (2003) tới mà Hoa Kỳ vẫn chưa thuyết phục phục được Hội đồng Bảo an Liên hiệp quốc thông
qua một quyết nghị cho phép đánh Iraq, Hoa Kỳ vẫn tiến đánh Iraq với lập luận
“nếu liên quan đến an ninh của Hoa Kỳ thì Hoa Kỳ không cần chờ đợi sự chấp
thuận của cộng đồng quốc tế”. Chính phủ Bush tin tưởng rằng quân đội Hoa Kỳ sẽ
được dân chúng Iraq mang hoa ra tiếp đón, và sau khi Saddam Hussein bị lật đổ
một chế độ dân chủ sẽ nở rộ từ thành phố Baghdad tỏa ra khắp vùng Trung đông
như một làn gió mát thổi qua vùng đất chưa bao giờ biết thế nào là dân chủ. Lúc
đó mọi sự sẽ an bài và thế giới sẽ vỗ tay tán thưởng.
Sự chủ quan của nước lớn và của những nhà lãnh đạo dân sự từ tổng thống
Bush đến phó tổng thống Cheney, bộ trưởng quốc phòng Rumsfeld, đại sứ Bremer
thiếu kinh nghiệm chính trị đã đưa đến những quyết định sai lầm không thể hiểu
được như giải tán toàn bộ quân đội Iraq của Saddam Hussein (trong khi chỉ cần
thải hồi một số tướng lãnh cấp cao), giải nhiệm tất cả đảng viên đảng Baath là
đảng cầm quyền của Saddam Hussein ra khỏi tất cả các chức vụ hành chánh (trong
khi chỉ cần giải nhiệm vài lớp ở bên trên và duy trì các viên chức cấp điều
hành ở dưới).
Với chủ thuyết mới của Rumsfeld là
quân đội phải “nhẹ và nhanh” (chưa bao giờ được thử nghiệm) Rumsfeld không chịu
đưa đủ quân vào
Quyền hành tuyết đối trong tay nhóm cực hữu đưa đến những sai lầm chủ
quan tuyết đối trên chiến trường Iraq làm cho chỉ trong một thời gian ba năm
Iraq tiến tới tình trạng nội chiến làm chết hơn nửa triệu sinh mạng người Iraq
chưa kể hơn 2.800 binh sĩ Hoa Kỳ tử trận mà nền dân chủ chờ đợi tại Iraq chỉ là
một ảo ảnh ngoài tầm tay.
Trong khi đó quyền hành tuyệt đối cũng
đưa đến những chính sách nội bộ quá khích và sai lầm.
Quốc hội coi thường dân chúng, phe phái bao che, không chu
toàn nhiệm vụ kiểm soát hành pháp và làm việc một cách lấy lệ miễn sao có thể
bảo đảm chiếc ghế mỗi lần bầu cử tới. Năm 2006, quốc hội họp
60 ngày (trong khi ngày làm việc trung bình một năm cho mọi công dân Mỹ là 250
ngày). Bất cứ dự luật nào của đảng Cộng hòa cũng được thông qua bất chấp
phiếu thuận hay chống của đảng Dân chủ, nên các dân biểu và Thượng nghị sĩ của
đảng Cộng hòa lợi dụng chua thêm vào bộ luật những chương trình nhỏ cho địa
phương (một thủ tục làm luật có mục đích giảm thì giờ thảo luận những nhu cầu
đương nhiên gọi là “earmark” đã bị các dân biểu và nghị sĩ lợi dụng đưa vào
những chuơng trình không có gì gọi là đương nhiên để đổi lấy những quyền lợi từ
giới lobbyists). Một trong những sự lợi dụng này đã bị báo chí phanh phui khi
một dân biểu của bang Alaska đã
“earmark” 223 triệu mỹ kim để làm một chiếc cầu nối liền thành phố
Ketchikan của bang Alaska với một hòn đảo gồm 50 cư dân!
Không có sự kềm chế của quốc hội tổng thống Bush giải quyết công việc
quốc gia theo cảm tính. Mua chuộc cử tri cao niên ông
làm luật trả tiền thuốc (gọi là Medical Part D) cho 40 triệu cử tri cao niên kể
từ năm 2006 tiêu tốn ngân sách mỗi năm 120 tỉ mỹ kim. Những chi phí mua chuộc
cử tri và giảm thuế (chính yếu cho thành phần giàu có trong xã hội), cộng với
chi phí chiến tranh phi mã tại Iraq ngân sách thặng dư 236 tỉ mỹ kim lúc tổng
thống Bush bước vào Bạch cung đã biến thành thâm thủng trên 200 tỉ mỹ kim sau
sáu năm tổng thống Bush cầm quyền.
Sau cùng (ngày
Đảng Dân chủ sẽ hành xử như thế nào? Ưu tiên là cuộc chiến
Giải pháp chia ba
Đảng Dân chủ cần chứng tỏ sự quan tâm đối với các phong trào đòi dân chủ
trên thế giới (như truyền thống của đảng Dân chủ), nhất là tại các nước đang
phát triển hoặc các nước còn ở dưới những chế độ độc đảng, và làm cho tiếng nói
ủng hộ dân chủ của Hoa Kỳ có thực chất hơn. Và trên hết đảng
Dân chủ cần một chính sách chống khủng bố làm yên lòng dân chúng Hoa Kỳ đồng
thời làm yên lòng thế giới. Chính sách của tổng thống Bush “đánh khủng
bố ngoài nước Mỹ” để bảo toàn an ninh cho nước Mỹ có
thể sẽ không còn hữu hiệu. Nước Mỹ có thể cần dùng chính sách “ăn miếng trả
miếng”: một cuộc tấn công nào vào quyền lợi của Hoa Kỳ và giết người Mỹ một
cách tập thể sẽ được trả đũa bằng tất cả sức mạnh của Hoa Kỳ. Từ bỏ quan niệm
Hoa Kỳ là bất khả xâm phạm có thể làm cho Hoa Kỳ có an ninh hơn.
Nội bộ, đảng Dân chủ sẽ dùng quyền điều tra để kiểm soát hay điều chỉnh
các chính sách hiện hành của chính phủ và trên hết là đảng Dân chủ cần tự chế
để không dùng quyền đa số cả hai viện quốc hội để đặt vần đề “truất quyền” tổng
thống Bush.
Phong cách làm việc giữa hai đảng Cộng hòa (nắm Hành pháp), và đảng Dân
chủ (năm Quốc Hội) sẽ tạo tư thế của hai đảng đối với cuộc bầu cử tổng thống
cuối năm 2008. Nếu đảng Dân chủ giúp giải quyết được những bế
tắc trước mắt như dân chúng chờ đợi và bày tỏ qua cuộc bầu cử ngày
Biến chuyển chính trị tại Hoa Kỳ trong 12 năm qua là một bài học chung cho những nhà lãnh đạo trên thế giới, nhất là các nước
còn trong chế độ độc tài.
Trong 12 năm cầm quyền tuyệt đối đảng Cộng hòa đã tạo ra một ông tổng
thống quá khích tuyệt đối và một quốc hội tham nhũng tuyệt đối làm cho dân tình
ly tán, và làm cho một siêu cường có khả năng kinh tế và quân sự mạnh nhất thế
giới lại có ít uy tín nhất trên thế giới. Sự việc đó đã xẩy
ra trong một quốc gia có truyền thống dân chủ, có những cơ chế để bảo đảm dân
chủ, và có quyền tự do ngôn luận là điều đáng suy nghĩ.
Những người lãnh đạo tại Việt Nam cần làm một sự so sánh để thấy 12 năm
quyền hành tuyệt đối đã tạo ra những gì cho Hoa Kỳ để suy diễn những gì nhân
dân Việt nam đang phải gánh chịu với quyền hành tuyệt đối của đảng Cộng sản
Việt Nam trong suốt 31 năm qua, nếu chỉ kể từ năm 1975. Một đất nước chỉ có cái
mã bề ngoài, nhưng bên trong mục nát từ văn hóa, xã hội, giáo dục, y tế và đạo
lý con người. Tệ hại nhất là nhân danh một quốc gia tham gia phong trào chống
khủng bố trên thế giới lại dùng những phương pháp khủng bố (lột truồng nhà tu
để làm nhục, dọa bỏ bạch phiến để có cớ bỏ tù, gây tai nạn lưu thông, dùng du
đảng hành hung … ) đối với những người đấu tranh cho dân chủ trong nước.
Người cộng sản Việt
Trần Bình
Trần Bình Nam
|
http://www.tranbinhnam.com |