TỪ
Trần Bình
Hôm Thứ Tư 23 tháng 7,
ông Kevin Shelly, bộ trưởng ngoại giao của bang California, một bộ có chức năng
điều hành việc ứng cử, bầu cử, hồi phiếu (recall) của tiểu bang sau khi nhận
được báo cáo kết quả kiểm chứng các chữ ký trên bản kiến nghị đòi hồi phiếu
thống đốc Gray Davis (thuộc đảng Dân Chủ) từ 58 quận (county) của bang
California tuyên bố các điều kiện hồi phiếu đã hội đủ và một cuộc bỏ phiếu để
hỏi cử tri có cách chức thống đốc của ông Gray Davis không sẽ được tổ chức
trong thời hạn từ 60 đến 80 ngày.
Đảng Cộng Hòa, đứng sau lưng những người đòi
hồi phiếu ông Gray Davis, kết ông vào tội quản trị tiểu bang cẩu thả làm cho
ngân sách thâm thủng quá đà trong nhiệm kỳ thứ nhất (1998 đến 2002) và tội thứ
hai là che dấu tình trạng ngân sách để đắc cử trong cuộc bầu cử tháng 11 năm
2002. Ông đã thắng ứng cử viên Bill Simon Jr. của đảng Cộng
Hòa một cách khít khao (47% chống 42%).
Sáng ngày 24 tháng 7 phó thống đốc Cruz Bustamante (cũng
thuộc đảng Dân Chủ) tuyên bố cuộc hồi phiếu và bầu chọn tân thống đốc sẽ được
tổ chức vào ngày 7 tháng 10 năm 2003. Ai muốn ra ứng cử thống
đốc phải nộp hồ sơ tranh cử trước ngày 9 tháng 8, tức 59 ngày trước ngày bầu
cử.
Diễn biến chính trị
này làm nhiều người sửng sốt. Trước hết thủ tục hồi phiếu để cách chức một
viên chức cấp tiểu bang được ghi vào Hiến pháp California năm 1911 chưa được áp
dụng lần nào. Thứ hai người ta nghĩ rằng bộ máy chính trị của California ở
trong tay của đảng Dân Chủ nên đảng này sẽ dùng mọi thủ thuật chính trị để chận
sự hồi phiếu, hoặc nếu không chận được cũng trì hỗn việc hồi phiếu cho đến
tháng Ba năm 2004 cùng lúc cử tri đi bầu vòng đầu chọn ứng cử viên tổng thống
của hai đảng. Vào dịp này cử tri Dân Chủ đi bầu đông đảo may ra cứu được ông
thống đốc Gray Davis khỏi bị cách chức. Cá nhân ông thống đốc Gray Davis đã vận
động cựu bộ trưởng ngoại giao Warren Christopher, một người được dân chúng
Nhưng
mọi cố gắng của đảng Dân Chủ thất bại vì số chữ ký kiến nghị hồi phiếu được
kiểm chứng là có giá trị tại các quận đã nhanh chóng vượt quá số 10% cử
tri luật định. Các tòa án tiểu bang hình như
cũng không muốn can thiệp.
Sau khi Gray Davis tái đắc cử thống đốc ngày
5 tháng 11 năm 2002, tình trạng ngân sách thật sự được trưng bày ra ánh sáng.
Ngày 14 tháng 11 năm 2002 quốc hội California tiết lộ ngân sách tiểu bang thâm
thủng 21,1 tỉ mỹ kim. Hơn một tháng sau (
Ngày
Sự hồ hởi ký kiến nghị
hồi phiếu cho thấy dân
Nhưng hệ lụy của cuộc
hồi phiếu không giới hạn tại California, và người bị thiệt thòi không phải chỉ
là đảng Dân Chủ. Ảnh hưởng của nó sẽ băng qua lục địa Hoa Kỳ và tạo chấn động
tại Hoa Thịnh Đốn.
Từ đây cho đến ngày
hồi phiếu, cử tri toàn quốc sẽ được cuộc vận động tại
Đầu năm 2001 khi George W. Bush vừa đắc cử,
ngân sách quốc gia dư thừa 127 tỉ mỹ kim, và Sở Ngân
Sách Quốc Hội Hoa Kỳ (Congressional Budget Office) dự báo thặng dư thêm 2.900
tỉ mỹ kim từ năm 2003 cho đến năm 2008. Báo chí hỏi ông định dùng tiền dư làm
gì ông nói, ông sẽ dùng một nửa để cứu quỹ An Sinh Xã Hội sẽ thiếu
hụt khi thế hệ baby boomers bắt đầu lãnh tiền hưu, một phần tư dùng cho
những chương trình quan trọng khác và một phần tư dùng bù vào tiền giảm thuế.
Nhưng không may cho ông Bush, ông vừa đắc cử thì kinh tế đi vào chu kỳ thoái trào, tiếp theo đó là cuộc khủng bố ngày
Hiện
nay điều quan tâm chính của tổng thống Bush là đắc cửû nhiệm kỳ hai. Trước hết là quyền lợi chính trị cá nhân và quan trọng hơn là tự ái
của dòng họ Bush. Thân phụ ông đã thất cử nhiệm kỳ hai năm 1992 sau khi
chiến thắng huy hoàng tại Trung Đông và chủ tọa sự sụp đổ của Liên bang Xô viết
chỉ vì không quan tâm đến tình trạng kinh tế quốc gia. Cho
nên sách lược tranh cử của tổng thống Bush là bằng mọi giá phải vực nền kinh tế
quốc gia dậy. Giảm thuế là phương thuốc của tổng
thống. Giảm thuế ngàn đời vẫn là một chính sách được
lòng dân. Mặt khác, theo lý thuyết, giảm thuế
sẽ giúp cho giới doanh nhân có thêm tiền đầu tư sinh ra công ăn việc làm, kích
thích sinh hoạt kinh tế và tăng thu cho ngân sách. Ngoài ra tổng thống Bush còn
dự trù thực hiện một số chương trình làm vui lòng cử tri cao niên như đề nghị luật trả
tiền thuốc cho người cao niên đã nghỉ hưu. Cả hai chương
trình này đều làm cho ngân sách thêm thâm thủng.
Dưới nhãn quan của tổng
thống Bush ngân sách thâm thủng chính yếu do chu trình
thoái trào kinh tế và do những chi tiêu bất khả kháng (quốc phòng, chống khủng
bố ...), chứ không nhất thiết do quyết định cắt giảm thuế lợi tức và tăng chi
cần thiết của ông. Hơn nữa sự dư thừa hay thâm thủng của ngân sách chỉ là một
hiện tượng nhất thời.
Nhưng cử tri toàn
quốc có thể sẽ không nhìn vấn đề như vậy. Họ có thể cho rằng sự thiếu hụt
ngân sách nặng nề là do tổng thống đã quá lo bảo vệ chiếc ghế của tổng thống mà
không quan tâm đúng mức ảnh hưởng lâu dài của nó đối với thế hệ tiếp nối.
Nếu cử tri toàn quốc cảm
nhận như vậy, và nhất là nếu kinh tế quốc gia không ra khỏi sự trì trệ vào cuối
năm 2004 thì chấn động tại California đưa Cộng Hòa lên, kéo Gray Davis xuống
cũng có thể dội tới Hoa Thịnh Đốn và làm lung lay chiếc ghế tổng thống của
Bush.
Trần Bình
Trần Bình
|
http://www.vnet.org/tbn |