RONALD WILSON REAGAN (1911-2004):
Ông tổng thống với một nụ cười
Trần Bình
Tổng thống Ronald
Wilson Reagan qua đời ngày 5 tháng 6 năm 2004 tại nhà riêng ở Bel-Air, một
thành phố nhỏ bên bờ Thái bình dương, quận
Một
người nằm xuống, chuyện thị phi qua đi, chỉ còn lời tiếc thương và ghi nhận
những gì tốt để lại cho hậu thế. Huống chi là tổng thống Reagan. Ông là một
tổng thống dễ mến, luôn luôn có một nụ cười hóm hĩnh trên môi, làm tổng thống
như tham dự một cuộc chơi, nhưng thấu triệt vấn nạn của thế giới trong thế
tranh chấp nhị cực nguyên tử một mất một còn với Liên bang Xô viết, có viễn
kiến để giải quyết, và với một tâm địa hiền hòa đôn hậu. Ông cũng không tránh
khỏi tiếng thị phi, trong nhà thì đôi khi quá nể vợ tin dị đoan, ngoài công vụ
thì đã có lúc vi phạm luật lệ quốc gia và nhờ có phụ tá trung thành ông mới
thoát khỏi sự truất phế của quốc hội.
Tổng
thống Ronald Reagan sinh năm 1911 tại
Trong
20 năm trong ngành điện ảnh, ông đóng 53 cuốn phim lớn nhỏ, và kết hôn với nữ
tài tử Jane Wyman. Có hai con với bà Wyman, Maureen và Michael, ông li dị và
tái hôn với bà Nancy Reagan (tên con gái: Nancy Davis) và cũng có hai con
Patricia Ann và Ronald Prescots.
Thời
gian ông Reagan hai lần làm Chủ tịch Hội Diễn viên (Screen Actors Guild), ông
không chịu được sự khuynh loát hội của những người thân cộng sản, ông - vốn là
một người có khuynh hướng phóng khoáng - trở thành một người bảo thủ và đã đi
khắp nước để nói lên quan điểm của ông. Tình cờ đó đưa ông vào chính trường.
Ông
đắc cử thống đốc bang
Ở
chức vụ tổng thống ông Reagan làm việc khéo léo với quốc hội và đã đẩy được
những chính sách quan trọng giúp tăng trưởng kinh tế, giảm lạm phát, và giảm
nạn thất nghiệp, và quan trọng nhất là xác định chính sách “hòa bình trong thế mạnh” (Peace through
Strength) bằng cách tăng ngân sách quốc phòng (ngân sách quốc phòng tăng 35%
trong 8 năm ông làm tổng thống) và bắt đầu chương trình bảo vệ Hoa kỳ chống hỏa
tiễn đánh bất ngờ, gọi là chương trình SDI (Strategic
Defense Initiative). Chính sách của ông Reagan đã làm cho Liên bang Xô viết
chạy theo hụt hơi và sụp đổ.
Nét
đặc thù nơi ông Reagan là sống với một tấm lòng, hiểu những hạn chế của đời
sống con người và cố gắng hành xử đúng trong khả năng và hoàn cảnh. Những người
viết về ông sẽ không cho ông là một người thao lược, nhưng ông biết dùng người
và biết nắm bắt những ý kiến độc đáo để biến thành chính sách của riêng ông.
Ảnh hưởng bởi 20 năm trong nghề đóng phim ông nhìn cuộc đời như một màn kịch
dài, và ông trải qua cuộc đời luôn với một nụ cười. Ngày ông bị ám sát, khi đưa
vào bệnh viện, ông còn tỉnh ông hỏi các bác sĩ vây quanh ông: “các anh thuộc
đảng Cộng Hòa chứ?” làm ai cũng bật cười. Lúc này ông vĩnh viễn ra đi, thì
người thanh niên muốn giết ông 22 năm trước vì lý do bị bệnh tâm thần vẫn chỉ
bị giam lỏng tại một bệnh viện tâm thần và mới đây còn được thỉnh thoảng về
thăm bố mẹ.
Một
người cận kề với ông Reagan là dân biểu Dana Rhorabacher (Cộng Hòa, Huntington
Beach, California từ năm 1988) làm việc cho ông Reagan từ năm 1976 và qua suốt
hai nhiệm tổng thống nhận xét rằng con người ông Reagan ở trước công chúng, khi
làm việc hay trong vòng riêng tư cũng như nhau. Đó là một con người thật, sống
thật, hành xử theo thiên chức, không hoa hòe lừa gạt ai. Dân biểu Rhorabacher
nói trong 12 năm làm việc với tổng thống, nhiều lúc ngoài giờ công vụ, ông chưa
nghe thấy ông Reagan nói xấu một ai. Nhưng ông không ngần ngại gọi Liên bang Xô
viết một cách công khai là đế quốc ma quỷ (evil
empire – diễn văn trước Hạ nghị viện Anh ngày 8 tháng 6 năm 1982 kêu gọi
thế giới nhất trí đoàn kết chống Liên bang Xô viết), và đứng trước bức tường Bá
linh ngày 12 tháng 6 năm 1987 ông kêu ông Gorbachev Tổng bí thư đảng Cộng sản
Liên xô và nhắn: “Ông Gorbachev, ông hãy kéo sập bức tường này xuống!”
Còn
chuyện thị phi? Sau khi ông bị ám sát hụt, bà Nancy Reagan tin giờ tốt xấu
thường tham khảo một nhà nữ chiêm tinh ở San Francisco để chọn giờ tốt cho tổng
thống xuất hành hay xuất hiện trước công chúng. Làm cho ông Donald Regan, Tham
mưu trưởng Bạch cung không thể nào sắp xếp thì giờ làm việc của tổng thống, và
là nguồn gốc bất hòa giữa ông Regan và ông bà tổng thống. Chuyện thị phi thứ hai. Từ năm 1984 dù
luật (do quốc hội Hoa Kỳ thông qua) cấm trợ giúp quân kháng chiến gọi là quân contra chống chính phủ cộng sản tại
Nicaragua, tổng thống Reagan vẫn ngầm giúp đỡ nhóm kháng chiến contra một cách trái luật. Qua năm 1985
Hoa Kỳ ngầm cung cấp vũ khí cho
Cuối
năm 1986 việc bại lộ, nhưng tổng thống thoát khỏi thủ tục truất phế nhờ Đô đốc
John Poindexter (Cố vấn An ninh Quốc gia thay thế ông McFarlane) nhận rằng ông
làm những việc này mà không cho tổng thống biết. Vào cuối năm 1988 sự việc
chứng tỏ tổng thống Reagan biết, nhưng lúc đó sắp hết nhiệm kỳ 2, quá trễ cho
thủ tục truất phế. Hơn nữa có một sự đồng thuận quốc dân là tổng thống vi phạm
luật trong niềm tin phục vụ quyền lợi quốc gia và sự vi phạm đó không mang lại
tổn thất gì cho đất nước. Bằng chứng là luật cấm giúp quân kháng chiến contra đã bị quốc hội hủy bỏ cuối năm
1986. Do đó Quốc hội không kéo bèo ra bọ đòi truy tố ông Reagan ra tòa sau khi
mãn nhiệm như trước đó năm 1973 tòa án Hoa Kỳ vẫn truy tố tổng thống Nixon sau
khi ông từ chức buộc tổng thống Ford kế nhiệm phải dùng quyền tổng thống xá tội
cho ông Nixon.
Arnaud
Borchgrave, một nhà báo Pháp tiết lộ trong một bản tin của hãng thông tấn UPI
ngày 9 tháng 6 vừa qua rằng những ý kiến độc đáo của tổng thống Reagan có nguồn
gốc từ một cuộc trao đổi chuyện trò ngày 16/12/1980 tại Los Angeles giữa tổng
thống Reagan vừa đắc cử với ông Alexandre de Marenches, giám đốc phản gián Pháp.
Nội dung trao đổi riêng tư này được cam kết giữ kín cho đến khi các nhân vật
liên hệ qua đời.
Ông
Borchgrave thuật rằng. Ông được vợ chồng ông Bloomingdale, một người bạn thân
của gia đình ông Reagan mời tham dự một bữa cơm tối gồm có tổng thống vừa đắc
cử (bà
Nhà
báo Arnaud Borchgrave tiết lộ việc này hình như để chứng minh xuất xứ những gì
tổng thống Reagan đã làm như công khai gọi Liên xô là đế quốc ma quỷ, trang bị hỏa tiễn Stinger cầm tay cho du kích hồi
giáo Afghanistan chống quân chiếm đóng Liên xô, và thành lập nhóm đặc biệt do
Cố vấn an ninh quốc gia Robert McFarlane (có phụ tá thân tín là Trung tá Oliver
North) cầm đầu để thi hành công tác yểm trợ cho nhóm contra chống cộng tại Nicaragua và bán vũ khí cho Iraq bất chấp
luật lệ. Khi nội vụ vỡ lở ông McFarlane đã toan tự vận (nhưng không chết) để mang
theo tất cả bí mật xuống mồ.
Nhiều
người cho rằng tổng thống Reagan nằm xuống lúc này có lợi cho tổng thống Bush.
Báo chí nói đến chính sách giảm thuế, chính sách quốc phòng trên thế mạnh của
ông Reagan nghe loáng thoáng giống như các chính sách tổng thống Bush đang theo
đuổi. Nhưng sửa lại đôi kính để nhìn cho rõ thì sự giống nhau chỉ ở bề ngoài.
Tổng thống Reagan gỉảm thuế làm ngân sách thêm thiếu hụt, nhưng khi ông Reagan
nhậm chức ngân sách đã thiếu hụt rồi. Khi tổng thống Bush nhậm chức ngân sách
đang dư thừa nay thành thiếu hụt. Reagan chủ trương sức mạnh để kiến tạo hòa
bình và hòa bình đã tới, Bush chủ trương sức mạnh để xây dựng dân chủ ở Trung
đông thì dân chủ càng vượt ngoài tầm tay. Đó
là chưa so sánh cái Tâm của hai người: Bush is no Reagan.
Cho
nên không phải vô cớ một phụ nữ khi khóc tổng thống Reagan qua đời đã than
rằng: “Khi nước nhà lâm nguy mới thấy cần một nhà lãnh đạo giỏi.”
Trần Bình
Trần Bình
|
http://www.vnet.org/tbn |