Sự thật về vụ án báo
chí Việt Nam
Trần Bình Nam
Trung tuần tháng 5/2008, dư luận Hà
nội xôn xao về việc công an bắt giam hai nhà báo Nguyễn Văn Hải của tờ Tuổi Trẻ
và Nguyễn Việt Chiến của tờ Thanh Niên. Tuổi Trẻ và Thanh Niên đều là báo của
đảng. Tội được nêu ra là hai nhà báo này đã “lợi dụng chức vụ quyền hạn khi thi hành công vụ” khi thông tin sai
lạc về vụ án PMU18 từng làm sôi nổi dư luận trong năm 2006. 
Vụ án PMU 18 được truyền thông trong
và ngoài nước loan tải như là một vụ án chống tham nhũng, truy tố  ông Bùi Tiến Dũng, Tổng giám đốc Ban Quản
lý  Dự án 18 thuộc Bộ Giao thông Vận tải
đã dùng tiền đầu tư của nước ngoài trên một triệu mỹ kim để cá độ bóng đá. Sau
đó cuộc điều tra phanh phui ra thêm ông Nguyễn Việt Tiến, thứ trưởng Bộ Giao
thông Vận tải (Bùi Tiến Dũng và Nguyễn Việt Tiến đều là đảng viên cao cấp của
đảng Cộng sản Việt Nam) có dính líu đến vụ PMU 18. Cả hai ông Bùi Tiến Dũng và
Nguyễn Việt Tiến đều bị tạm giam và tước đảng tịch. Đó là chuyện năm 2006.
Bỗng nhiên trong tháng 3/2008 Viện
Kiểm sát Nhân dân tuyên bố vụ án PMU 18 không có cơ sở, ông thứ trưởng Nguyễn
Việt Tiến được trả tự do và hai tháng sau được trả lại thẻ Đảng. 
Và rồi giữa tháng 5/2008 hai nhà báo
Nguyễn Việt Chiến và Nguyễn Văn Hải bị bắt giam. Hai nhà báo này là người đã
xông xáo xáo nhất trong vụ làm tin về vụ PMU 18 đăng trên hai tờ báo Thanh Niên
và Tuổi Trẻ  là hai tờ báo có nhiều độc
giả nhất trong nước. Một ngày sau khi bắt giam hai nhà báo, công an truy tố tại
ngoại Thiếu Tướng công an  hồi hưu Phạm
Xuân Quắc, nguyên Cục trưởng cục  C14 là
Cục điều tra về trật tự xã hội, người đã lãnh đạo cuộc điều tra PMU 18 với cùng
một tội danh như tội danh gán cho hai nhà báo Nguyễn Văn Hải và Nguyễn Việt
Chiến.
Vụ việc này đã tạo nên một cơn sóng dữ
dội trong giới báo chí Việt Nam cũng như báo chí quốc tế. Thái độ chung trong
nước xem vụ việc xẩy ra như một câu chuyện lạ lùng không thể nào hiểu nổi. Còn
dư luận ngoài nước, theo truyền thống thì cho đây là một hành động vi phạm
quyền tự do báo chí của chính quyền Việt Nam không phù hợp với một nước hội
viên WTO, một thành viên của Liên hiệp quốc nhất là đang là thành viên luân
phiên của Hội đồng Bảo an Liên hiệp quốc.
Mọi việc khó hiểu vì mọi người đang ôm
chân, ôm vòi, ôm tai một con voi để tìm hiểu nó là cái gì. Thì nó chỉ có thể là
một cái cột nhà, là một cái gối ôm độn cao su, hay là một chiếc quạt khổng lồ.
Hãy đứng ra xa nhìn vào toàn cảnh,
chúng ta sẽ thấy hiện nguyên hình con voi. Con voi đó là tại Việt Nam báo chí
và ký giả không có quyền gì cả ngoài quyền nói theo đảng, và không có cái gọi
là chống tham nhũng.
Sáu trăm tờ báo giấy (trong đó có hai
tờ Tuổi Trẻ và  Thanh Niên) và hàng chục
báo điện tử đều là công cụ tuyên truyền và thông tin của đảng và chỉ được viết
và đăng những gì đảng cho phép. Không một ký giả nào có quyền viết lách tự do,
trong đó có cả hai ký giả Nguyễn Việt Chiến và Nguyễn Văn Hải. 
Không có gì phản ánh tình trạng này
cho bằng vụ Trung quốc sát nhập hai  quần
đảo Hoàng Sa và Trường Sa tháng 12 năm trước. Theo lệnh của Đảng, không có một
tờ báo nào lên tiếng phản ảnh dư luận phẫn uất của nhân dân trong nước và đồng
bào ngoài nước. Và trong vụ bắt Nguyễn Văn Hải và Nguyễn Việt Chiến, báo chí
được phát biểu ý kiến bất đồng trong 3 ngày sau đó chính quyền ra lệnh không
được bàn tán về vụ việc đó nữa thì báo chí trong nước im thin thít một cách
ngoan ngoãn .
Còn chống tham nhũng? Để chống tham
nhũng cần có hai vũ khí,  thứ nhất là tự
do báo chí, thứ nhì là một nền tư pháp độc lập. Cơ chế chính trị tại Việt Nam
dưới quyền lãnh đạo của đảng cộng sản không có hai cơ chế này nên không thể
chống tham nhũng (cho dù trong bộ máy cầm quyền có người bỗng nẩy ra cái ý ngộ
nghĩnh chống tham nhũng). Chống tham nhũng cũng chỉ như chém đầu Phạm Nhan,
chặt đầu này nó mọc ra đầu khác, có khi chặt một cái đầu nó mọc ra nhiều đầu
cũng nên (*). Đảng cộng sản Việt Nam biết rõ họ không thể chống tham nhũng, và
nói như một người dân mộc mạc ở Huế, chống tham nhũng là chống Đảng, vì Đảng
đồng nghĩa với tham nhũng (**)
Nắm được sự thật trần truồng đó dư
luận thế giới có thể hiểu được cái gì ở sau lưng vụ truy tố hai ông (giám đốc)
Bùi Tiến Dũng và ông (thứ trưởng) Nguyễn Việt Tiến năm 2006 và nay là vụ bắt
giam hai nhà báo Nguyễn Việt Chiến và Nguyễn Văn Hải, và truy tố cựu Thiếu
Tướng Phạm Xuân Quắc. 
Cái sau lưng chuyện chống tham nhũng
năm 2006 và bây giờ -năm 2008- truy tố hai nhà báo chỉ là hai mặt của một vấn
đề: tranh chấp nội bộ.
Đầu năm 2006, khi vụ truy tố hai ông
Bùi Tiến Dũng và Nguyễn Việt Tiến diễn ra, đại hội 10 của đảng sắp được triệu
tập. Ông Nguyễn Tấn Dũng, một ủy viên Bộ chính trị có uy tín có thể có dụng tâm
dùng vụ đánh tham nhũng này để chặt bớt vây cánh của Tổng bí thư Nông Đức Mạnh.
Rễ và con gái của Tổng bí thư Nông Đức Mạnh đều là người làm việc trong dự án
PMU 18 và hai ông (giám đốc) Bùi Tiến Dũng và (thứ trưởng) Nguyễn Việt Tiến đều
là thân tín của ông Nông Đức Mạnh. 
Qua Đại Hội đảng tháng 4 năm 2006 ông
Nguyễn Tấn Dũng đã củng cố vị thế của mình, và được đảng chọn làm thủ tướng
thay thế ông Phan Văn Khải. Vụ việc PMU 18 tạm yên, nhưng tân thủ tướng Nguyễn
Tấn Dũng đẩy chiêu bài chống tham nhũng lên như một quốc sách vì chiêu bài này
được dân chúng ủng hộ, và các quốc gia viện trợ và đầu tư áp lực. Đánh tham
nhũng không thiếu đối tượng vì trong chế độ cộng sản tại Việt Nam hiện nay
không một viên chức cao cấp nào trong đảng có thể gọi là trong sạch. 
Điều này không khỏi tạo nên căng thẳng
trong nội bộ. Trong khi nhóm Nông Đức Mạnh chuẩn bị đánh trả. Và mới có vụ án “lợi dụng chức vụ quyền hạn khi thi hành công
vụ” truy tố hai nhà báo Nguyễn Việt Chiến, Nguyễn Văn Hải và thiếu tướng
công an Phạm Xuân Quắc.
Không phải do bộ máy tư pháp của chính
quyền cộng sản làm việc đàng hoàng mà ông thứ trưởng Nguyễn Việt Tiến sau 18
tháng tạm giam được trả tự do và phục hồi đảng tịch. Đó là kết quả của một cuộc
đấu tranh nội bộ, một đòn “hồi mã thương” và các bộ phận (công an và báo chí)
từng đóng góp trong vụ truy tố các ông Bùi Tiến Dũng, Nguyễn Việt Tiến đều phải
trả giá. 
Nhiều người nghĩ rằng vụ truy tố Thiếu
tướng công an Phạm Xuân Quắc và hai nhà báo Nguyễn Viết Chiến và Nguyễn Văn Hải
sẽ được pháp luật Việt Nam làm sáng tỏ khi ra tòa. Nhưng làm gì có chuyện đó,
vì tại Việt Nam tòa án chỉ xử theo lệnh đảng, luật chỉ là những cái bình phong.
Trong trường hợp này tòa án sẽ xử theo lệnh phe phái nào đang nắm thượng phong.
Sự thật của vụ truy tố Phạm Xuân Quắc,
Nguyễn Viết Chiến và Nguyễn Văn Hải chỉ là như vậy. “Sinh vì nghề, tử vì
nghiệp” là chuyện ngoài huyện rất phổ biến dưới một chế độ độc tài toàn trị./.
Trần Bình Nam
May
22, 2008
(*) truyền
thuyết dân gian đời Trần
(**) phỏng vấn của đài Á châu Tự do
  
   
| Trần Bình Nam | http://www.tranbinhnam.com |