THẾ GIỚI HAI TUẦN QUA

(April 8, 2005 – April 21, 2005)

 

         Trao đổi về chuyện Thế Giới Hai Tuần Qua giữa phóng viên Quang Dũng (QD) của đài TN/PHVN và ông Trần Bình Nam.

Nội dung này được phát sóng ngày Thứ Năm, 21 tháng 4, 2005 vào lúc 10:10PM giờ Hoa Thịnh Đốn trên làn sóng đặc biệt của đài Việt Nam Hải Ngoại (VNHN), và có thể nghe lại sau đó qua Web site: http://www.phvn.org

 Quang Dũng (QD):  Xin chào ông Trần Bình Nam. Trong chương trình hôm nay ông sẽ  trình bày những gì với thính giả đài Tiếng Nói Phục Hưng Việt Nam ?

Trần Bình Nam (TBN): Xin chào QUANG DŨNG và kính chào quý thính giả của TN/PHVN. Từ hôm Thứ Hai 18 tháng 4 thế giới quan tâm theo dõi cuộc bầu cử tân giáo hoàng tại Vatican. Và tín đồ Công giáo La Mã đã không thất vọng, vì chỉ qua ngày thứ nhì, các Hồng y đã bầu đức Hồng y Joseph Ratzinger, người Đức làm giáo hoàng với danh hiệu ngài tự chọn là Giáo hoàng Benedict XVI. TN/PHVN xin chào mừng đức tân giáo hoàng và xin chia vui cùng tất cả tín đồ Công giáo trên thế giới.

Trở về với các vấn đề khác, những việc đáng quan tâm là sự thành lập một chính phủ dân chủ tại Iraq và sự căng thẳng giữa Trung quốc với Hoa Kỳ và giữa Hoa Kỳ với Nhật Bản. Ngoài ra có hai việc nhỏ nhưng đáng cho thế giới quan tâm, một trong lĩnh vực khoa học và một trong lĩnh vực kiện tụng liên quan đến ngân hàng Thụy sĩ. Và sau cùng là khả năng dân chủ hóa tại nước Kazakhstan sau biến động dân chủ tại Kyrgyzstan

QD: Việc đức Hồng y Joseph Ratzinger được bầu làm giáo hoàng có ý nghĩa gì?

TBN: Mỗi thời đại giáo hoàng đều có những thay đổi trong giáo hội. Tuy nhiên dựa vào tư tưởng từng được phát biểu công khai của đức Hồng y Joseph Ratzinger nay là giáo hoàng Benedict XVI thì ngài sẽ theo đuổi đuờng lối bảo thủ của giáo hội để duy trì đức tin. Việc bầu ngài một cách nhanh chóng vào chức vụ giáo hoàng chứng tỏ các Hồng y đều đồng ý với đường lối đó.

QD: Xin ông nói về sự thành lập chính phủ tại Iraq?

TBN: Sau hơn 2 tháng kèn cựa giữa ba khuynh hướng Shite, Sunni và người Kurds kể từ ngày bầu cử quốc hội 30 tháng 1, cuối cùng hôm 7 tháng 4, Iraq đã có một thủ tướng là bác sĩ Ibrahim al-Jaafari . Ông là lãnh tụ của Liên minh Đoàn kết Iraq (United Iraqui Alliance) một đảng lớn gốc Shite và được bổ nhiệm bởi tổng thống Jahal Talabani, cũng vừa được quốc hội chọn. Ông Talabani người Kurds, và có hai Phó tổng thống một người gốc Shite, một người gốc Sunni. Chủ tịch quốc hội là ông Hajem al-Hassani người Sunni. Cựu thủ tướng là ông Allawi đã nộp đơn từ chức nhưng vẫn giữ chức thủ tướng cho đến khi thủ tướng Jaafari thành lập xong nội các.

QD: Việc bổ nhiệm bác sỉ Jaafari vào chức thủ tướng có những hậu quả gì?

TBN: Sự bổ nhiệm này là một sự thắng lớn của người Hồi giáo hệ phái Shite, và của giáo chủ Hồi giáo Shite Ali al-Sistani, chứng tỏ người Shite đã có lý khi bất chấp sự đe dọa của nhóm khủng bố Sunni đã đi bầu đông đảo trong ngày 30 tháng 1 vừa qua. Thủ tướng Jaafari cho biết chính phủ của ông sẽ thảo một bản Hiến pháp dưới những nguyên tắc chỉ đạo của đạo Hồi, và sự bổ nhiệm ông làm tăng thêm ảnh hưởng của Iran vào chính trường Iraq. Iran là một nước Hồi giáo theo Shite và ông Jaafari trong thời gian chống Saddam Hussein đã lưu vong tại Iran 20 năm và có nhiều quan hệ với các lãnh tụ chính trị Iran. Bác sĩ Jaafari cũng là một thành phần trong chính quyền lâm thời Iraq trước đây và là người đã mạnh mẽ đòi hỏi những nguyên tắc của Hồi giáo trong bản Hiến pháp tạm thời hiện hữu.

QD: Tại sao đến nay thủ tướng Jaafari chưa thành lập được chính phủ?

TBN: Điều này cho thấy sự khó khăn trong việc chia quyền hành giữa 3 phe phái Shite, Kurds và Sunni. Hai vấn đề quan trọng nhất là người Kurds sẽ được tự trị đến mức độ nào trong liên bang Iraq và ai có quyền kiểm soát dầu hỏa và kiểm soát bao nhiêu. Nhưng tôi nghĩ với sự can thiệp và góp ý của Hoa Kỳ ở hậu trường, Iraq sẽ có một chính phủ trong một ngày gần đây thôi để bắt tay vào việc xây dựng lực lượng quân sự thay thế cho quân đội Hoa Kỳ và thảo một bản Hiến pháp cho Iraq.

QD: Bây giờ xin ông cho biết những căng thẳng giữa Trung quốc với Hoa Kỳ và Nhật Bản?

TBN: Vâng. Trước hết tôi xin nói về căng thẳng giữa Hoa Kỳ và Trung quốc. Tuần lễ vừa qua Trung quốc cho phổ biến một bản Bạch Thư và lần đầu tiên nêu đích danh Hoa Kỳ là yếu tố tạo bất ổn tại Á châu với sự hiện diện của quân lực Hoa Kỳ tại đó. Bạch Thư viết rằng Hoa Kỳ và Nhật Bản đã xâm phạm vào việc nội bộ Trung quốc khi Hoa Kỳ và Nhật Bản ký một bản thông cáo chung về an ninh trong vùng trong đó có nói đến hòa bình tại eo biển Đài Loan như là một mục tiêu chiến lược chung giữa Hoa Kỳ và Nhật Bản.

QD: Như vậy tình hình eo biển Đài Loan trở nên căng thẳng?

TBN: Đúng vậy Quang Dũng. Theo lượng định của các quan sát viên quân sự thì Trung quốc đang đo lường khả năng đáp ứng của Hoa Kỳ trong trường hợp Trung quốc tấn công Đài Loan, mặc dù không ai nghĩ Trung quốc có thể tấn công dù bị Đài Loan khiêu khích. Khả năng đáp ứng của Hoa Kỳ hiện nay rất giới hạn vì Hoa Kỳ đang bận tay tại Iraq và Afghanistan. Hoa Kỳ cũng còn lo chống khủng bố toàn cầu, và đang bận tậm với Bắc hàn và Iran vì những khả năng chế tạo bom nguyên tử của hai nước này. Mười năm trước đây Hoa Kỳ nghĩ Trung quốc không có khả năng đánh Đài Loan,  nhưng hiện nay Trung quốc đã có đủ tàu để đổ bộ và các phương tiện bảo vệ như tầu ngầm và máy bay chiến đấu để đổ bộ lên Đài Loan.

QD: Theo ông Trung quốc có tìm cách đánh Đài Loan không?

TBN: Tôi nghĩ Trung quốc chỉ muốn khai thác sự sự bận rộn hiện nay của Hoa Kỳ. Với sự chuẩn bị lực lượng đủ để tấn công Đài Loan Trung quốc bắc buộc Hoa Kỳ phải ở thế bị động và như thế Trung quốc làm giảm khả năng đáp ứng của Hoa Kỳ ở những nơi khác trên thế giới. Điều này có thể làm tăng uy tín của Trung quốc tại những nơi nào đang có vấn đề với Hoa Kỳ.

 QD: Còn căng thẳng giữa Trung quốc và Nhật Bản như thế nào?

TBN: Quan hệ giữa Trung quốc và Nhật Bản trở nên căng thẳng vào trung tuần tháng Tư bắt đầu bằng cuộc biểu tình chống Nhật tại Chengdu, sau đó lan tràn đến Quảng Châu, Bắc Kinh và Thượng Hải. Cuộc biểu tình tại Bắc Kinh có đến 10.000 người đa số là sinh viên là cuộc biểu tình lớn nhất kể từ năm 1999 khi máy bay Hoa Kỳ bỏ bom nhầm vào tòa đại sứ Trung quốc ở Belgrade trong cuộc chiến tranh tại Kosovo.

QD: Ông có thể nói đến nguyên nhân của các cuộc biểu tình này và tại sao chính quyền Trung quốc không tìm cách giải quyết?

TBN: Nguyên nhân bên ngoài là mới đây Nhật Bản cho phổ biến một tài liệu giáo khoa về sử cho học sinh trong đó Nhật Bản không nói gì đến những sự tàn bạo của quân đội Nhật trong thời gian chiếm đóng Trung quốc trong thập niên 1930, 1940. Nhưng đó chỉ là cái cớ. Lý do chính là Trung quốc muốn tố cáo với thế giới để chứng tỏ rằng Nhật Bản không xứng đáng trở thành Ủy viên thường trực của Hội đồng Bảo an Liên hiệp quốc theo kế hoạch cải tổ Liên hiệp quốc vào cuối năm nay. Nếu có tăng thêm ghế của khối ủy viên thường trực như dự tính của ông Tổng thư ký Liên hiệp quốc Kofi Annan thì Nhật Bản là nước đứng đầu danh sách vì Nhật Bản có sức mạnh kinh tế và là nước đóng góp ngân quỹ nhiều nhất cho Liên hiệp quốc sau Hoa Kỳ. Trong những năm gần đây Nhật Bản cũng từng gởi quân tham gia các công tác giữ gìn hòa bình của Liên hiệp quốc. Các nước khác trong danh sách là Đức, Ấn độ, Brazil, Nigeria, Nam phi, Ai cập.

QD: Trung quốc có khả năng kiểm soát các cuộc biểu tình chống Nhật không? Vì các cuộc biểu tình bừa bãi như vậy cũng có ảnh hưởng đến uy tín của Trung quốc trên thế giới?

TBN: Đúng như vậy Quang Dũng. Trung quốc có khả năng ngăn chận các cuộc biểu tình chống Nhật. Và nếu cứ để các cuộc biểu tình lan tràn và người biểu tình uy hiếp tòa đại sứ Nhật ở Bắc Kinh, quẳng trứng và đá vào tòa lãnh sự của Nhật Bản ở Thượng Hải chẳng hạn thì uy tín của Trung quốc cũng bị sức mẻ. Năm 1999 chính quyền Trung quốc chỉ để cho các cuộc biểu tình diễn ra đúng 4 ngày để dân chúng Trung quốc bày tỏ thái độ chống Hoa Kỳ, nhưng lần này chính quyền Trung quốc ở một vị trí khó hơn, vì đối với dân Trung quốc chống Nhật Bản như là một tình cảm tự nhiên có tính lịch sử.  Ngăn chận,  các cuộc biểu tình có thể biến thành những cuộc đòi hỏi dân chủ là điều chính quyền Trung quốc không muốn thấy. Đó là cái khó khăn của Trung quốc. Một điều đáng để ý là mặc dù các cuộc biểu tình rất ồn ào trên đường phố và được tường thuật đầy đủ ở nước ngoài, trong nước chính phủ Trung quốc cấm báo chí Trung quốc đăng tải. Và các lời kêu gọi tẩy chay hàng hóa Nhật cũng chỉ được xuất hiện trên các mạng thông tin điện tử internet mà thôi. Đó là hình thức tự chế của Trung quốc để không làm cho quan hệ giữa Trung quốc và Nhật Bản quá bị tổn thương.

 QD: Xin ông cho biết một việc thế giới đáng lưu ý về mặt khoa học kỹ thuật là việc gì?

TBN: Sáng nay tại thành phố Portland, bang Oregon, đại học MIT đã trao giải thưởng 500.000 mỹ kim cho nhà sáng chế Elwood Norris. Trên thế giới có nhiều người đặc biệt và ông Elwood Norris là một. Ông Norris người Mỹ năm nay 63 tuổi, ông không có một bằng cấp đại học nào nhưng ông có 47 bằng sáng chế trong 40 năm qua trong nhiều lĩnh vực từ kỹ thuật cho đến y khoa.

            Mới đây ông phát minh ra một thứ âm thanh có định hướng chỉ dành cho những đối tượng cần nghe. Và với phát minh này âm thanh được xử dụng như ánh sáng, nghĩa là khi người này nghe, người khác không muốn nghe thì đứng ra ngoài nguồn âm thanh như khi người ta tránh ánh đèn của một chiếc đèn bấm vậy. Nhờ phát minh này hôm Thứ Hai 17 tháng 4  đại học MIT của Hoa Kỳ đã công bố một giải thưởng sáng chế trị giá 500.000 mỹ kim, và hôm nay đã trao giải cho ông tại Portland. Giải thưởng này được thiết lập bởi ông Jerome Lemelson năm 1994 và được ủy thác cho đại học MIT ở Boston quản trị và được gọi là giải Lemelson-MIT. Về phương diện kỹ thuật giải này có giá trị không kém giải Nobel.

QD: Xin ông nói qua về nguyên tắc của nguồn ánh sáng có định hướng do ông Norris phát minh.

TBN: Theo sự giải thích của ông Norris, trước hết ông tạo ra một thứ âm thanh có tần số cao tai người không nghe được nhưng nhờ tần số cao nó có thể định hướng được. Trên hướng truyền đi nó làm cho không khí chung quanh rung chuyển với một tần số nghe được, và ai ở trong vùng đó có thể nhận ra âm thanh. Âm thanh có tần số cao ông Norris gọi là âm thanh Hypersonic.

QD: Âm thanh định hướng này có những áp dụng gì?

TBN: Lĩnh vực áp dụng thì tùy theo sáng kiến của mỗi người, mỗi ngành, mỗi hoạt động. Thí dụ ở trong một chiếc xe, hai người ngồi cạnh nhau có thể nghe hai thứ âm nhạc khác nhau mà không cần phải mang máy nghe riêng. Một người làm quảng cáo hay diễn thuyết ở một góc đường ai muốn nghe thì vào vùng chỉ định mới nghe được không làm phiền những người đi đường khác. Đó là kể vài thí dụ. Quang Dũng và thính giả có thể tưởng tượng ra hằng trăm ứng dụng khác.

QD: Ông nói ông Norris có đến 47 bằng sáng chế. Ông có thể nói một sáng chế khác không?

TBN: Một sáng chế khác là một loại máy bay trực thăng cực nhẹ và cực rẻ gọi là AirScooter. Chiếc trực thăng này có một chỗ ngồi rất dễ lái và giá bán là 47.000 mỹ kim. Sẽ có bán ở thị trường vào cuối năm 2005.

QD: Xin ông cho biết vụ ngân hàng Thụy Sĩ như thế nào mà thế giới cần quan tâm?

TBN: Đây là một vụ kiện ngân hàng Thụy Sĩ đã lấy tiền của nạn nhân người Do Thái trong đệ nhị thế chiến. Tòa án liên bang Hoa Kỳ tại New York vừa ra án lệnh phạt một ngân hàng Thụy Sĩ bồi thường 21.9 triệu mỹ kim cho một phụ nữ người Mỹ gốc Do Thái, bà Maria Altman ở Los Angeles.Theo án lệnh thì một số gia đình người gốc Do Thái đã kiện một ngân hàng Thụy Sĩ (ngân hàng Credit Suisse Group, UBS AG) vì đã dấu đi hay chuyển cho người Đức những số tiền họ gởi cho ngân hàng này khi họ chạy giặc Đức quốc xã trong Thế chiến II. Vụ kiện này được sự quan tâm của thế giới vì các ngân hàng Thụy Sĩ xưa nay vẫn được xem là ngân hàng tin cậy nhất. Bà Maria Altmann là cháu của ông Block Bauer, người Do Thái ở nước Áo. Năm 1938 khi Đức sắp chiếm nước Áo, ông Block Bauer có cổ phần trong một nhà máy lọc dầu đã chuyển toàn bộ phần hùn của ông vào ngân hàng nói trên trước khi bỏ chạy với điều kiện rằng ngân hàng này sẽ không bán cổ phần nếu không có sự chấp thuận của gia đình ông. Nhưng sau khi quân Đức chiếm Áo, và gia đình của ông Bauer đã chạy ra nước khác, ngân hàng Credit Suisse Group, UBS AG chịu áp lực của Đức đã  chuyển cổ phần đó cho một thương gia người Đức.

QD: Ý nghĩa của phán quyết này?

TBN; Phán quyết này cho thấy hai điều. Thứ nhất là các ngân hàng Thụy sĩ không phải lúc nào cũng đáng tin cậy như người ta vẫn tin. Và trong thế chiến thứ hai người Do Thái đã chịu nhiều bất công của các thế lực trên thế giới nhiều hơn là người ta có thể tưởng.

QD: Ông có nói đến triển vọng dân chủ tại nước Kazakhstan. Vậy triển vọng này như thế nào?

TBN: Với cuộc cách mạng hồng tại Georgia năm 2003, các mạng vàng năm 2004 tại Ukraine, và cách mạng tulip tháng 3 vừa qua tại Kyrgizstan thế giới đang chú ý đến Kazakhstan, một nước lớn nằm phía bắc của Kyrgizstan. Hai nước từng thuộc Liên bang xô viết và có văn hóa, chủng tộc và chế độ chính trị độc tài giống nhau. Kazakhstan tổ chức bầu cử quốc hội tháng 9 năm 2004. Ba đảng đối lập chỉ có một ghế, nhưng hoặc quá yếu hoặc không khí quốc tế chưa thuận  lợi để tổ chức phản đối. Tuy nhiên sau biến cố tại Kyrgyzstan, ba đảng đối lập tại Kazakhstan đã phối hợp thành lập một khối gọi là khối “tiền bầu cử” gồm 35 nhân vật có uy tín để chuẩn bị cho cuộc bầu cử tổng thống vào cuối năm nay 2005 hay năm 2006. Khối tiền bầu cử đã đồng ý đề cử một ứng cử viên đối lập, ông Zharmakhan Tuyakbai là một nhân vật được lòng của dân chúng, nguyên là chủ tịch quốc hội. Với những biến chuyển đó chúng ta có quyền trông đợi không khí dân chủ sẽ đến với nhân dân Kazakhstan. Và nếu cuộc cách mạng tại Kazakhstan thành công chúng ta có thể gọi nó là cuộc cách mạng forget-me-not, một thứ hoa khiêm nhường và tinh khiết bên cạnh hoa tulip rực rỡ./.

Trần Văn Sơn

http://www.vnet.org/tbn