THẾ
GIỚI HAI TUẦN QUA
(July
01 –
Trao đổi về chuyện Thế Giới
Hai Tuần Qua giữa phóng viên Quang Dũng (QD) của đài TN/PHVN và ông Trần Bình
Nội dung này được phát sóng ngày Thứ Năm 14 tháng 7, 2005 vào
lúc 10:10PM giờ Hoa Thịnh Đốn trên làn sóng đặc biệt của đài Việt Nam Hải Ngoại
(VNHN), và có thể nghe lại sau đó qua Web site: http://www.phvn.org
Lời giới
thiệu của Quang Dũng:
TBN: Xin chào
ông QD và quý thính giả của TN/PHVN. Trong hai tuần lễ đầu tiên
của tháng 7 này có mấy sự việc đáng quan tâm trên thế giới. Trước hết là
dư âm của bệnh bò điên được phát giác lần đầu tiên tại Hoa Kỳ. Thứ hai là khối
G-8 họp thường niên tại Scotland giữa lúc nhóm Al Qaeda đánh bom thành phố Luân
Đôn. Và hôm qua 13/7 lịch trình phóng phi thuyền Discovery được đã được dự trù
vào lúc 3 giờ 51 phút giờ miền đông Hoa Kỳ lại được hoãn một lần nữa vào phút
chót. Vài tin khác cũng đáng lưu ý như hôm Chủ nhật 10 tháng 7 tờ báo The Mail On Sunday ở Anh quốc tiết lộ rằng
Hoa Kỳ và Anh đang vạch kế hoạch giảm dần quân tại Iraq vào giữa năm 2006, và cùng
ngày tại nước Lục Xâm Bảo, trong một cuộc trưng cầu dân ý, dân chúng Lục Xâm Bảo
đã bỏ phiếu chấp thuận bản Hiến pháp Âu châu với tỉ số 56.53%.
QD: Vụ bò điên
tại Hoa Kỳ đã được Bộ Canh nông Hoa Kỳ thông báo từ cuối tháng Sáu vừa qua. Và hình như dân chúng Hoa Kỳ đã quên đi một cách nhanh chóng.
Vậy dư âm ông nói đó là dư âm gì?
TBN: Thật ra
vụ bò điên này là một vụ đáng được dư luận quan tâm nhiều hơn vì nó có những hậu
quả về sức khỏe của người tiêu thụ không thể lường trước được.
Chúng ta còn
nhớ cuối năm 2003 lần đầu tiên Hoa Kỳ phát hiện một con bò điên đã được giết thịt
tại tiểu bang Washington và thịt của nó hình như đã đi vào thị trường tiêu thụ.
Nhưng con bò đó được nhập cảng từ
QD: Ông có
thể nói qua bệnh bò điên là gì, và hậu quả của nó như thế nào không?
TBN: Trong
chương trình TG2TQ ngày 15/1/2004 khi nói về bệnh bò điên tôi đã có dịp trình bày
cùng quý thính giả rằng bò điên mang một thứ bệnh giới y khoa viết tắc là bệnh
BSE, và nếu chúng ta ăn phải tủy, não hay ruột của nó thì chúng ta có thể bị bệnh
hư não danh từ y khoa gọi là bệnh Creutzfeldt-Jacob và thường khó sống. Bệnh này đã giết 143 người Anh trong thập niên 1980, và người ta chờ
đợi nó phát tác trong những năm tới vì đã có khá nhiều người Anh ăn phải thịt bò
điên trước khi nó được phát giác. Bò điên nhiễm bệnh nếu ăn phải thực phẩm
chế biến bằng xương và tủy của các súc vật bị nhiễm vi
trùng bò điên, và sẽ phát bệnh sau 4 hay 5 năm. Riêng với người,
bệnh chỉ phác tác sau 10 năm. Và đó là lý do người ta có thể quên đi một
cách nhanh chóng tin tức về bò điên vì có gì thì cũng 10 năm sau, không có gì để
lo lúc này.
QD: Vụ bò điên
lần này được phát hiện như thế nào?
TBN: Theo tin
từ Bộ Canh Nông Hoa Kỳ, vào cuối năm 2004 người ta định giết một con bò bệnh của
một trại chăn nuôi ở
QD: Tính ra thời
gian từ khi nghi ngờ con bò có bệnh cho đến khi được xác nhận mất 7 tháng. Như vậy có chậm trễ lắm không?
TBN: Sự chậm
trễ một phần vì thịt của con bò liên hệ không đi vào hệ thống thực phẩm của dân
chúng nên Bộ Canh Nông không làm việc trong điều kiện khẩn cấp. Mặt khác, tại Hoa Kỳ chưa hề có bệnh bò điên nên các phương tiện thử
nghiệm cũng không tối tân như ở Anh là nơi từng bị bò điên cách đây 20 năm.
QD: Vậy sự
nguy hiểm trong trường hợp này nằm ở đâu?
TBN: Nguy hiểm
nằm ở chỗ là tại Hoa Kỳ có bò điên. Và không ai biết chắc đã có (hay không có)
bao nhiêu con bò điên đã được giết thịt làm thực phẩm cho dân chúng mà Bộ Canh
nông không biết. Bộ Canh nông Hoa Kỳ luôn luôn quả quyết rằng
hệ thống kiểm soát thịt bò của Hoa Kỳ là toàn hảo. Nhưng
không ai dám bảo đảm 100%. Việc nhiều người Anh mắc bệnh hư não do ăn thịt
bò điên đã được phát hiện vào giữa thập niên 1980 một cách không ai ngờ cho thấy
sự bất ngờ này cũng có thể xẩy đến cho những quốc gia tiên tiến khác, trong đó
có Nhật Bản, Pháp, Đức, Hoa Kỳ v.v…
Mấy ngày trước
đây Bộ Canh nông Hoa Kỳ cho biết đã giết 67 con bò cùng trại với con bò bị bệnh
và sinh ra sau hay trước nó một năm và lấy não để thử nghiệm xem có bị bệnh không.
Kết quả sẽ được công bố sau. Nếu một trong những con bò
này bị bệnh thì đó sẽ là một mối lo lớn, vì thịt của lớp bò này có thể đã đi vào
hệ thống thực phẩm tại Hoa Kỳ.
QD: Bây giờ
xin ông nói về cuộc họp G-8 tại
TBN: Hôm Thứ
Năm 7 tháng 7 trong lúc lãnh tụ của 8 nước G-8 gồm Anh, Pháp, Hoa Kỳ, Đức, Ý,
Nhật, Canada và Liên bang Nga đang họp phiên họp thường niên tại Gleneagles,
thuộc Scotland thì nhóm khủng bố Al Qaeda tự xưng là Tổ chức Bí mật Al Qaeda tại Âu châu đánh bom hệ thống tàu điện ngầm
và xe buýt của thành phố Luân đôn làm chết ít nhất 52 người, 25 người mất tích
và 700 người bị thương. Đây là tai nạn chiến tranh lớn
nhất của thành phố Luân Đôn kể từ cuộc bỏ bom của Không quân Đức trong Thế chiến
II cách đây 60 năm.
Theo giới chức
an ninh Anh thì Al Qaeda chọn thời điểm G-8 đang họp để đánh bom khủng bố vì lực
lượng an ninh của Anh đã dồn lên Scotland để đương đầu với những người biểu tình
chống G-8 và cũng để bảo vệ an ninh cho các lãnh tụ G-8.
QD: Cuộc đánh
bom có làm gián đoạn phiên họp của G-8 không?
TBN: Cuộc đánh
bom không làm gián đoạn phiên họp của G-8 ngoài sự vắng mặt một buổi của thủ tướng
Tony Blair. Ông bay về Luân Đôn để chia xẻ buồn vui với dân chúng thủ đô rồi trở
lại tiếp tục họp vào buổi chiều cùng ngày. Tuy nhiên cuộc đánh
bom đã làm cho Hoa Kỳ và các nước Âu châu cảnh giác nhất là Ý đại lợi một trong
những đồng minh quan trọng của Hoa Kỳ trong cuộc chiến tại
QD: G-8 đã thu hoạch được những kết quả gì?
TBN: G-8 đã đạt
được kết quả trong ba lĩnh vực sau:
Thứ nhất với
Phi châu: G-8 đồng ý tăng viện trợ hằng năm từ 25 tỉ mỹ kim
lên 50 tỉ mỹ kim kể từ năm 2010. Xóa nợ cho 14 nước Phi châu
và 4 nước Nam Mỹ nghèo. Thiết lập một chương trình chữa
bệnh AIDS cho nước nào ở Phi châu cần đến và yêu cầu các quốc gia đang thương
thuyết với nhau về trợ giúp nông dân cần đồng ý với nhau hủy bỏ chương trình trợ
giúp này. Quyết định không trợ cấp trong lĩnh vực nông phẩm rất quan trọng
đối với các nước Phi châu, vì nếu nông dân các nước kỹ nghệ được trợ cấp thì nông
phẩm rẻ mạt của họ sẽ không cho nông phẩm các nước Phi châu có thị trường để cạnh
tranh.
Thứ hai đối
với Palestine: G-8 quyết định chi viện cho Palestine 9 tỉ mỹ kim trong vòng 3 năm
tới đây để Palestine xây dựng một nước Palestine độc lập và sống hòa bình với lân
bang, nhất là với Do Thái.
QD: Vậy các
nước G-8 có thỏa thuận được gì về việc làm giảm sự hâm nóng của bầu khí quyễn
không?
TBN: Đó chính
là điểm thỏa thuận thứ ba của G-8.
Các nước G-8 thỏa thuận sẽ làm việc với nhau để giải quyết việc
làm nóng bầu khí quyễn. Một trong những điều khoản của thỏa ước Kyoto (có hiệu lực của một
thỏa ước quốc tế từ ngày 16 tháng 2 năm 2005) là những nước tham gia cam kết vào
năm 2012 sẽ giảm thải các loại khí làm nóng bầu khí quyễn chính yếu là các thứ
khí cacbonnic (CO2), và methane (CH4) xuống mức thải của năm
1990, nhưng ba nước Trung quốc, Ấn độ và Brazil được miễn vì là những nước đang
phát triển. Hoa Kỳ không ký thỏa ước
Các nước G-8
đồng ý sẽ họp tại Canada vào ngày 1 tháng 11 năm nay để thảo luận một chương trình
làm việc để làm giảm sự nóng của khí quyễn với lời hứa tham gia của 5 nước
Trung quốc, Ấn Độ, Brazil, Mexico và Nam Phi. Ngoài ra các nước G-8 với sự thúc
đẩy của Hoa Kỳ còn đồng ý với nhau sẽ quan tâm đến việc nghiên cứu các nguồn
nhiên liệu thay thế dầu hỏa như từ ngũ cốc, năng lượng mặt trời, gió, nước hay
từ bất cứ nguồn nào khác.
QD: Như ông
vừa cho biết, việc phóng phi thuyền con thoi Discovery của Hoa Kỳ để mang đồ tiếp
tế cho trạm thí nghiệm không gian quốc tế dự trù ngày hôm qua 13 tháng 7 đã được
hoãn lại. Việc này có đe dọa sự an toàn của phi thuyền
Discovery không? Và lịch trình sẽ thay đổi như thế nào?
TBN: Discovery
lần này dự trù trở lại không gian sau gần 4 năm tu bổ kể từ lần cuối cùng nó được
phóng vào năm 2001. Phi hành đoàn gồm 7 phi hành gia, gồm 5 người Mỹ, một người
Nhật, ông Soichi Noguchi 40 tuổi và một người Úc, ông Andrew Thomas, 53 tuổi do
nữ đại tá Không quân, bà Eileen Marie Collins 48 tuổi chỉ huy. Ngoài bà Collins, phi hành đoàn có thêm một phụ nữ Mỹ khác là đại tá
Hải quân Wendy Lawrence 45 tuổi.
Về an toàn, lẽ dĩ nhiên NASA phải làm những gì cần thiết để
chuyến bay của Discovery được an toàn. Quyết định vào phút chót hoãn việc phóng
đi cũng chỉ vì vấn đề an toàn. Ông giám đốc NASA
Michael Griffin nói sớm lắm cũng phải đến ngày Thứ Hai 18 tháng 7 phi thuyền mới
có thể phóng đi. Và nếu vì lý do gì khác không phóng đi được trước ngày 31/7 thì
phải chờ cho đến tháng Chín năm nay mới có lại các điều kiện thích hợp để phóng
phi thuyền.
Tuy vậy cũng không có nghĩa sự bảo đảm là 100%. Trong ngành phi hành, dù đó
là máy bay hay phi thuyền nhất là một phi thuyền khổng lồ và phức tạp như phi
thuyền Discovery không bao giờ có sự bảo đảm 100%. Nhưng khi người ta đã làm tất
cả những gì có thể làm được về mặt an toàn thì người
ta có thể tiến hành việc phóng phi thuyền.
QD: Tại sao
trong ngành phi hành không gian không có sự bảo đảm 100%?
TBN: Trước hết
phi thuyền Discovery gồm 2 triệu rưỡi bộ phận rời được chế tạo từ nhiều hãng xưởng
rãi rác khắp nơi trên lục địa Hoa Kỳ, và một hệ thống dây điện chằng chịt dài đến
368 cây số. Mỗi bộ phận hay một đoạn dây có vấn đề đều có thể đe dọa sự an toàn của phi thuyền. Đó là lý do tại sao không có gì bảo đảm
100%.
Tuy nhiên
NASA sẽ làm những gì có thể làm để bảo đảm an toàn trước
hết cho phi thuyền và tối hậu là tính mạng của 7 phi hành gia. Từ ngày phi thuyền
Challenger nổ trên không và sau đó phi thuyền Columbia cháy khi trở về quả đất
ngày 1/2/2003, NASA đã đầu tư vào sự cải tiến phi thuyền Discovery 20 ngàn thợ
và kỹ sư làm việc ngày đêm và tiêu tốn 1 tỉ 400 ngàn mỹ kim. NASA đã ghi ra ít
nhất là 100 lý do làm cho Challenger và
QD: Trên thực
tế NASA đã làm những gì để bảo đảm cho phi thuyền con thoi Discovery một khi đuợc
phóng đi sẽ trở về an toàn?
TBN: Khi phi
thuyền được phóng lên, có 175 máy hình gắn chung quanh phi thuyền và một số đặt
dưới đất chụp mọi góc cạnh của phi thuyền để chắc rằng không có gì xẩy ra cho các
lớp cách nhiệt.
Ở trên không có một số máy bay bay ở cao độ 20 cây số chụp hình bổ túc. Và khi
Discovery đã vào quỹ đạo, phi hành đoàn sẽ cho duỗi ra một cánh tay sắt dài khoảng 17 mét để khám xét bề mặt của phi thuyền.
Ngoài ra các vệ tinh khác của Bộ Quốc phòng đang bay quanh quả
đất cũng sẽ chụp hình phi thuyền để xem xét bổ túc.
Trường hợp nếu
phát hiện lớp cách nhiệt của phi thuyền có hư hỏng đâu đó do sự rung động khi
phóng hay bị các vật khác trong không gian đụng vào thì phi hành gia có chương
trình bước ra không gian để sửa chữa.
QD: Trường hợp
sự sửa chữa không được như ý, NASA phải làm sao?
TBN: Trường
hợp việc trở về không bảo đảm, các phi hành gia sẽ được lệnh tạm trú nơi phòng
thí nghiệm không gian chờ một phi thuyền khác lên chở về. Phi
thuyền Discovery sẽ được thả nổi vào không gian. Thực
phẩm trên trạm thí nghiệm không gian có đủ cho các phi hành gia trong 43 ngày.
QD: Xin ông
nói về chương trình rút quân của Hoa Kỳ và Anh ra khỏi
TBN: Vâng. Tờ
The Mail On Sunday hôm Chủ nhật 10 tháng
7 tiết lộ rằng: Theo một tường trình mật của bộ trưởng quốc phòng Anh là ông John
Reid gởi thủ tướng Tony Blair thì khoảng đầu năm 2006 Hoa Kỳ sẽ giao 14 trong 18 tỉnh Iraq
cho quân đội Iraq và rút về 72.000 quân chỉ giữ lại 66.000 quân. Hoa Kỳ hiện có 138.000 quân tại
QD: Phúc trình mật này có ý nghĩa gì?
TBN: Nhìn
chung đây chỉ là kế hoạch, và mặc dù giới quân sự Hoa Kỳ nói không hay biết gì
về kế hoạch này của Anh, chúng ta có thể tin rằng đây là kế hoạch có phối hợp
giữa hai nước Anh và Mỹ. Kế hoạch này dựa vào chương trình thành hình một chính
phủ Iraq vào đầu năm 2006 sau khi bản Hiến pháp chính thức được ban hành, và kế
hoạch này cũng phục vụ cho nhu cầu chính trị của đảng Cộng hòa nhân cuộc bầu cử
quốc hội vào cuối năm 2006.
QD: Ông có tin kế hoạch này có thể thành hiện thực không?
TBN: Tôi không
tin kế hoạch rút quân này có thể thực hiện. Nó là một chương trình “Iraq hóa
chiến tranh” như chương trình “Việt Nam hóa chiến tranh” cách đây 37 năm, nhưng
tính khả thi bấp bênh hơn cuộc “Việt Nam hóa
chiến tranh” nhiều. Khi Hoa Kỳ Việt
QD: Giới Liên
hiệp Âu châu hân hoan trước tin Lục Xâm Bảo hôm Chủ nhật vừa qua đã bỏ phiếu chấp thuận bản hiến
pháp Âu châu, và tin rằng cuộc trưng cầu dân ý đó có thể mang sức sống lại cho
Liên hiệp Âu châu tưởng như sẽ chết qua hai cuộc trưng cầu dân ý tại Pháp và Hòa
Lan. Ông có nghĩ sự lạc quan đó có căn bản hay không?
TBN: Không.
Tôi nghĩ sự lạc quan đó chỉ là để tự an ủi. Trước hết Lục Xâm Bảo là một nước quá nhỏ dân số chưa tới nửa triệu
người. Hơn nữa muốn bản Hiến pháp Âu châu có hiệu lực cần
có sự chấp thuận của tất cả 25 nước trong Liên hiệp Âu châu. Pháp và Hòa
Lan cho biết sẽ không thực hiện lại cuộc trưng cầu dân ý. Trong khi Anh quốc cũng
cho biết sẽ không thực hiện cuộc trưng cầu dân ý vào năm 2006 như chương trình
có trước cuộc trưng cầu dân ý tại Pháp và Hòa Lan. Người Anh
qua các lời tuyên bố chính thức có vẻ như ủng hộ bản Hiến pháp Âu châu, nhưng
trong bụng người Anh vui khi thấy Pháp bác bỏ bản Hiến pháp.
QD: Tại sao
người Anh không muốn thấy bản Hiến pháp Âu châu được thông qua?
TBN: Lý do
thầm kín là nếu Liên hiệp Âu châu thành hình vị trí của Pháp và Đức tại Âu châu
sẽ vượt trội hơn Anh. Người ta đồn rằng ngày
Trần Bình Nam
|
http://www.vnet.org/tbn |