THẾ
GIỚI HAI TUẦN QUA
(May 20–
Trao đổi về chuyện Thế Giới Hai Tuần Qua giữa
phóng viên Quang Dũng (QD) của đài TN/PHVN và ông Trần Bình
Nội dung này được phát sóng ngày Thứ Năm, 2 tháng 6, 2005
vào lúc 10:10PM giờ Hoa Thịnh Đốn trên làn sóng đặc biệt của đài Việt Nam Hải
Ngoại (VNHN), và có thể nghe lại sau đó qua Web site: http://www.phvn.org
TBN: Xin cám ơn QD và kính chào quý thính giả của TN/PHVN. Hai tuần qua có một số sự việc đáng quan tâm. Trước hết là các nhà đối lập tại
QD: Xin ông nói về sự hội họp của các nhà đối lập tại
TBN: Hôm Thứ Sáu 20 tháng Năm, 200 nhà đối lập thuộc nhiều
khuynh hướng tại Cuba đã tổ chức một cuộc hội họp tại một địa điểm ở ngoại ô
thủ đô Havana mà không bị chính quyền ngăn trở. Sau hai ngày họp, hôm Thứ Bảy
21 tháng 3, các người đối lập thành lập một Tập Hợp gọi là Tập Hợp Vận Động Cho Một Xã Hội Dân Sự (Assembly
to promote Civil Society) với một Hội đồng
Chỉ đạo 36 người, và bầu ông Martha Beatrix Roqua làm chủ tịch. Ông Roqua là một nhà đối lập có tầm vóc.
QD: Khuynh hướng của Tập Hợp này như thế nào?
TBN: Khuynh hướng của Tập Hợp là nghiêng về phía hữu, được
sự ủng hộ của Hoa Kỳ, không công khai đòi lật đổ Fidel Castro và có nhiều khả
năng được hoạt động với một số hạn chế tại Cuba. Tuy nhiên nhiều
nhóm đối lập tại
QD: Ý nghĩa của việc hội họp này là gì?
TBN: Các nhóm đối lập tại
Nhưng dù Fidel Castro tính
toán thế nào, việc hội họp này cũng là một thắng lợi lớn cho phong trào đấu
tranh dân chủ hóa
QD: Ông có thấy việc này và việc tháng trước ông Hồ Cẩm Đào
Tổng bí thư đảng Cộng sản Trung quốc đón tiếp ông chủ
tịch Trung hoa Quốc dân đảng của Đài Loan tại Bắc Kinh có quan hệ với nhau không?
TBN: Tôi nghĩ rất có quan hệ với nhau. Trong
quan hệ này chúng ta phải kể thêm Việt
QD: Ý nghĩa ông muốn nói là ý nghĩa gì?
TBN:Từ ngày bác sĩ Nguyễn Đan Quế được
trả tự do, công an canh gát tư thất của ông và theo dõi sự ra vào thăm viếng
một cách chặt chẽ. Sự việc 4 nhà đối lập có thể gặp nhau phải
hiểu là một sự dễ dãi của chính quyền Cộng sản Việt
QD: Ông có nói Amnesty International vừa cho công bố bản ghi
nhận tình trạng nhân quyền năm 2004. Xin ông cho biết nội
dung.
TBN: Vâng! Hôm 25 tháng 5 tại trụ sở Hội báo chí quốc tế tại
Luân đôn, bà Irene Khan, tổng thư ký Amnesty International cho công bố bản tình
trạng nhân quyền hiện nay. Và bà đã tóm tắt tình trạng nhân quyền trên thế giới
bằng hai chữ “phản bội” với nghĩa có quá nhiều chính phủ trên thế giới đã phản
bội người dân không mang đến cho họ sự bảo đảm nhân quyền cần thiết.
Trước hết
bà ghi nhận sự vi phạm nhân quyền cổ điển như đã vi
phạm bao năm qua tại
Một số vi
phạm do chiến tranh và do các quân nhân như tại
Theo bà Irene
Khan, sự vi phạm đau lòng nhất là tại tỉnh
Bản báo cáo
ghi nhận cộng đồng các quốc gia Phi châu (African Union) đã không làm gì trước
các vi phạm nhân quyền của chính phủ Zimbabwe viện cớ các quốc gia Phi châu cần
đoàn kết với nhau.
Ngoài ra bản báo cáo cũng ghi nhận thế giới đã không quan tâm đúng
mức đến việc bảo vệ quyền lợi của phụ nữ, vấn đề nghèo đói và công bình xã hội.
Bản báo cáo
cho rằng lời hứa gần đây của khối G-8 xóa nợ cho các nuớc nghèo ở Phi châu chỉ
là một lời hứa suông, và bà Irene Khan cho rằng G-8 giả dối.
Bản báo cáo
ghi nhận rằng chiến tranh tại Iraq, cuộc xung đột giữa Do thái và Palestine
cũng như cuộc chiến chống khủng bố toàn cầu đã làm cho tình trạng nhân quyền
trở nên bi thảm hơn. Cả hai phía, phía khủng bố và phía chống khủng bố đều vi phạm những nguyên tắc nhân quyền căn bản.
QD: Qua bản báo cáo ông nhận thấy tình trạng nhân quyền trên
thế giới như thế nào? Và có quốc gia nào được ghi nhận có tiến
bộ trong bản báo cáo không?
TBN: Có QD. Bản báo cáo ghi nhận có một số tiến bộ tại Thổ
Nhĩ Kỳ và Ma Rốc. Và một số quốc gia khác tiến gần đến một chế độ dân chủ hơn
như tại Tây Ban Nha, Georgia và Ukraine.
Nhưng qua nội dung của bản báo cáo và ngôn từ
của bà Irene Khan trong cuộc họp báo khi công bố bản báo cáo thì rõ ràng tình
trạng nhân quyền trên thế giới hiện nay không mấy tốt đẹp. Nhưng tôi nghĩ chiến
tranh khủng bố và chống khủng bố còn quá mới mẻ chưa có luật lệ quốc tế điều hòa
nên đã tạo ra những hoàn cảnh ăn miếng trả miếng và sinh ra những vi phạm ngoài ý muốn. Tuy nhiên các quốc gia dân chủ khi vi phạm đều công nhận có vi phạm và tìm cách sửa sai.
Chứng cớ là Hoa Kỳ đã truy tố các quân nhân
vi phạm luật lệ tại nhà tù Abu Ghraib và phán quyết của Tối cao pháp viện Hoa
Kỳ buộc phải đưa các tù nhân bị giam tại nhà tù Guantanamo ra tòa chứ không có
có quyền giam giữ vô hạn định.
Bản báo cáo ghi nhận ba điều khích lệ khác là
thế giới đã phê chuẩn giá trị quốc tế của Tòa
án Tội phạm Quốc tế, và hiện nay đã có 84 trên 149 nước hủy bỏ án tử hình
và Liên hiệp quốc sắp cải tổ Hội đồng Bảo an và Ủy ban Quốc tế phụ trách về
nhân quyền. Hội đồng Bảo an hiện nay với 5 phiếu phủ quyết của Hoa Kỳ, Nga,
Trung quốc, Anh và Pháp không còn phản ánh điều kiện hiện tại của thế giới nên
đã tạo ra những méo mó trong việc giải quyết các vấn đề trên thế giới. Trong
khi đó Ủy ban quốc tế nhân quyền với cơ cấu như hiện nay hằng năm họp tại
Geneve chỉ để nói chứ không phải để hành động. Không nước nào dám tố cáo nước
khác vì các thành phần tham dự đều vi phạm nhân quyền dưới một hình thức này
hay hình thức khác.
QD: Như ông vừa cho biết người Pháp đã bác bỏ bản Hiến pháp Âu
châu trong cuộc trưng cầu dân ý hôm Chủ nhật 29 tháng 5. Hậu
quả của sự việc này sẽ như thế nào đối với tương lai của Liên hiệp Âu châu?
TBN: Hôm Chủ Nhật 29 tháng 5, 70% cử tri Pháp đã đi bỏ phiếu
(một tỉ số tham dự rất cao) và 55% bỏ phiếu không chấp thuận bản Hiến Pháp của Liên
hiệp Âu châu. Kết quả này có hệ lụy lớn đối với tương lai của
Liên hiệp Âu châu. Hoặc Liên hiệp Âu châu sẽ tan rã hoặc nếu còn tồn tại
nó sẽ tồn tại dưới một hình thù khác. Tuy nhiên, Ủy ban Âu châu (tức cơ quan quản lý hành chánh Âu châu) tại Brusselles
đã tỏ ra bình tỉnh để tránh hoang mang, và khuyến cáo các quốc gia trong Liên
hiệp cứ tiến hành các cuộc trưng cầu dân ý.
QD: Vì lý do gì dân chúng Pháp không chấp thuận bản Hiến Pháp
của Liên hiệp Âu châu. Và tại sao phiếu “không” của Pháp lại
quan trọng như vậy?
TBN: Phiếu của Pháp quan trọng vì Pháp là một trong 6 nước sáng
lập ra Liên hiệp Âu châu, và là nước lớn. Ông Giscard d’Estaing, một cựu tổng
thống Pháp là chủ tịch ủy ban soạn thảo bản Hiến pháp Liên hiệp Âu châu. Pháp cũng
là nước mau mắn chấp nhận đồng tiền chung Euro (trong
khi cho đến nay Anh vẫn chưa dùng đồng Euro). Pháp đã bỏ nhiều công sức xây dựng
Liên hiệp Âu châu để Liên hiệp này trở thành một khối kinh tế mạnh có đủ sức chạy
đua với Mỹ, Trung quốc và Nhật Bản. Và Pháp sẽ có một vai trò lãnh đạo quan trọng
bên cạnh Đức và Anh, nếu không nói là quan trọng nhất trong Liên Hiệp này. Trong
bối cảnh đó, nếu dân Pháp không chấp nhận bản Hiến pháp chung
thì nước nào còn lòng tin để tiến tới.
Nhưng đó là cái mộng huy hoàng của các chính khách phe Gaulist.
Dân Pháp nghĩ khác. Nếu Liên hiệp Âu châu thành hình dân
Pháp sẽ phải làm việc nhiều hơn, sẽ mất nhiều quyền lợi về an
sinh xã hội họ đang được hưởng. Họ sẽ phải mất đi lối sống rất
Pháp của họ là sống thoải mái, không
phải làm việc như một cái máy để chạy đua với vật chất.
QD: Vậy theo ông việc gì sẽ xẩy ra?
TBN: Hậu quả trước mắt là sự mở rộng Liên hiệp Âu châu sẽ
đình động lại. Cuộc nói chuyện với Thỗ Nhĩ Kỳ để chuẩn bị nước này tham gia Liên
hiệp Âu châu vào tháng 10 năm nay có thể sẽ phải hoãn lại, và hai nước Bulgaria
và Romania sẽ không trở thành thành viên như dự liệu vì muốn thành thành viên
hai nước này cần được Pháp phê chuẩn.
Và như đã nói, Ủy ban Âu châu khuyến cáo các nước khác tiến hành các cuộc trưng
cầu dân ý (hiện nay đã có 9 nước trong 25 nước phê chuẩn) rồi liệu sau. Cũng có
thể Ủy ban sẽ cho tu chính một số điều khoản không vừa ý dân chúng Âu châu như bỏ
điều khoản giao quyền ngoại giao của lục địa cho Liên hiệp Âu châu cũng như điều
khoản không cho các quốc gia thành viên có quyền phủ quyết các chính sách do Ủy
ban Âu châu ban hành. Cũng có thể 6 nước sáng lập Liên hiệp Âu châu là , Pháp, Đức, Anh, Hòa Lan, Bỉ và
Tóm lại dù cái gì xẩy ra, sự việc dân Pháp
không chấp thuận bản Hiến Pháp Liên hiệp Âu châu là một gáo nước lạnh dội vào
niềm hy vọng một liên bang Âu châu theo mẫu Hiệp chủng quốc Hoa Kỳ.
QD: Bây giờ xin ông
nói về một khai thông y khoa tại Nam Hàn.
TBN: Các nhà khoa học Nam Hàn vừa cho biết đã thành công cấy
được những bào thai bằng phương pháp vô sinh hoàn toàn rập khuôn các tế bào của
một số bệnh nhân, và rút ra từ các bào thai đó những tế bào gốc mà ghép vào cơ
thể của các bệnh nhân nó có thể tự phát triển thành những bộ phận tốt thay thế
những bộ phận bị bệnh.
QD: Sự thành công của các bác sĩ Nam Hàn có ảnh hưởng gì đến
nỗ lực dùng tế bào gốc trị bệnh tại Hoa Kỳ không?
TBN: Tôi nghĩ có. Kết quả công bố tại Nam hàn đã thúc đẩy Hạ
nghị viện quốc hội Hoa Kỳ hôm 24/5 nhanh chóng thông qua luật cho phép dùng ngân
sách quốc gia vào việc dùng bào thai để nghiên cứu y khoa nhắm chữa một số bệnh
hiểm nghèo với 238 phiếu thuận và 194 phiếu chống. Trong số thuận có 60 dân
biểu Cộng Hòa, mặc dù tổng thống Bush cho biết ông sẽ phủ quyết, và nếu ông phủ
quyết Hạ nghị viện sẽ không có đủ 2/3 tức 290 phiếu để chống phủ quyết của tổng
thống. Một điều cần lưu ý là luật này không cho phép dùng trứng của các phụ nữ
tình nguyện cho trứng để cấy bào thai như Nam Hàn vừa làm, mà chỉ cho dùng các
trứng thừa lại nơi các bệnh viện cấy bào thai nhân tạo cho những cặp vợ chồng
không thể sinh con bằng phương pháp chung đụng tự nhiên.
QD: Tại sao có 60 dân biểu Cộng Hòa bỏ phiếu thuận, chống lại
tổng thống Bush?
TBN: Có hai lý do. Thứ nhất là các dân biểu này bỏ phiếu theo khuynh hướng của cử tri địa phương. Thứ
hai vì cho rằng nếu Hoa Kỳ không bạo dạn thì các nước khác như Nam Hàn, Anh và
QD: Ông có nói tổng
thống Bush có chương trình tái thám hiểm mặt trăng. Hoa Kỳ đã
thám hiểm mặt trăng thành công cách đây hơn bốn thập niên. Năm 1969 phi
hành gia Neil Armstrong đã đặt chân lên cung trăng với phi thuyền Apollo 11 và
chấm dứt bởi nhà phi hành Eugene Cernan cuối năm 1972 với phi thuyền Apollo 17.
Vậy lại thám hiểm mặt trăng để làm gì?
TBN: Chương trình thám hiểm mặt trăng lần này có hai mục
đích, và do tiến sĩ Griffin, giám đốc cơ quan không gian NASA tiết lộ tại Hội
nghị Quốc tế về Không gian họp tại Hoa Thịnh Đốn cuối tháng Năm. Thứ nhất là
khai thác tài nguyên của mặt trăng như lấy dưỡng khí từ chất regolith là lớp bụi vẫn thạch phủ mặt
trăng, và tìm cách hướng năng lượng mặt trời về dùng cho quả đất.Thứ hai là dùng
mặt trăng làm nơi thực tập sống ngoài quả đất để thực hiện cuộc thám hiểm hành
tinh Mars hay sao Hỏa như chương trình không gian của tổng thống Bush công bố trong
báo cáo về tình trạng liên bang đầu năm 2004. Chương trình bay đi tái thám hiểm
mặt trăng dự trù thực hiện vào năm 2020 với kinh phí 64 tỉ mỹ kim.
QD: Chương trình thám hiểm mặt trăng lần này về phương diện
kỹ thuật có khác với chương trình Apollo trước đây không?
TBN: Kỹ thuật khác hẳn. Chương trình
Apollo phóng thẳng phi thuyền từ quả đất đến mặt trăng. Sau đó mới thả phi thuyền nhỏ có người xuống cung trăng. Chương trình mới dùng một hỏa tiễn nhẹ hơn đưa người vào một quỹ
đạo chạy vòng quanh trái đất. Từ đó mới phóng vào một
tuyến đường trực chỉ mặt trăng. Sau đó giống như Apollo, nó bay quanh mặt
trăng trước khi thả người xuống. Theo kế hoạch của NASA
chương trình sẽ được thực hiện 3 đợt. Đợt một phi hành
gia đáp xuống một nơi bằng phẳng và sẽ ở lại vài ngày. Đợt hai đáp xuống hai cực và ở lại từ một tuần đến 10 ngày. Sau cùng đợt ba là dựng cơ sở để ở từ 9 tháng đến một năm để lấy
kinh nghiệm sau này dùng sống trên sao Hỏa.
QD: Chương trình dài hạn kéo dài qua nhiều năm như vậy có
chắc gì nó sẽ được thực hiện, nhất là trong lúc đang có chiến tranh và khan
hiếm ngân sách như hiện nay?
TBN: Đúng như vậy QD. Chương trình này được NASA đưa vào ngân
sách vì nằm trong kế hoạch của đương kim tổng thống
George Bush, và hiện còn nằm trên giấy tờ. Chương trình này
không giống chương trình đưa người lên cung trăng rồi trở về của tổng thống
Kennedy công bố năm 1961. Lúc đó Liên bang xô viết đang đi trước Hoa Kỳ
mấy bước về thám hiểm không gian làm cho Hoa Kỳ cảm thấy bất an và chương trình
thám hiểm mặt trăng là một thách đố, một cuộc chạy đua khoa học, một tự ái quốc
gia nên cơ quan NASA được sự yểm trợ tối đa của quốc hội và sự khuyến khích và
thúc bách của các chính phủ kế tiếp. Lần này sự trở lại cung
trăng thiếu những điều kiện thuận lợi trên. Cho nên có khả năng chương
trình này sẽ gặp nhiều trở ngại Từ đây đến năm 2020 con đường còn quá dài!
Trần Bình
|
http://www.vnet.org/tbn |