Thông Điệp Của Dân

Trần Bình Nam

Cuộc bầu cử Hạ nghị viện và 1/3 Thượng nghị viện Hoa Kỳ ngày 3/11/98 không mang lại kết quả như đảng Cộng Hòa chờ đợi, nhất là những ngày cuối cùng đảng Cộng Hòa đã tung tiền quảng cáo nhắc nhở cử tri đừng quên chuyện tổng thống Clinton. Không cần nhắc, cử tri - nhất là cử tri người da đen - vẫn nhớ và họ cũng chẳng vui vẻ gì, nhưng họ chán đảng Cộng Hòa hơn Clinton. Họ chán cung cách làm việc của đảng Cộng Hòa khi nhận được bản báo cáo điều tra của công tố viên độc lập Kenneth Starr, nhất là quyết định đưa bản báo cáo đầy ắp những danh từ tình dục không mấy sạch sẽ vào xa lộ thông tin (internet) cho cả thế giới xem để làm nhục tổng thống Clinton. Đảng Cộng Hòa cho đó là dân chủ, là quyền của dân chúng biết sự thật, quên rằng nếu tổng thống Clinton bị nhục một, Hoa Kỳ bị nhục hai. Nhiều cử tri ghi danh đi bầu vào phút chót để bỏ phiếu cho các ứng cử viên thuộc đảng Dân chủ, để nhắn với đảng Cộng Hòa: "quí vị đi quá trớn rồi." . Kết quả đảng Dân Chủ có thêm 5 ghế tại Hạ nghị viện, nâng tổng số lên 211 dân biểu bên cạnh 223 dân biểu Cộng Hòa. Tại Thượng viện Cộng Hòa không thêm ghế, vẫn giữ đa số 55 trên 45 như cũ. Hai đơn vị tiếng nói "chống Cộng Hòa" của cử tri được ghi nhận không thể nhầm lẫn là đơn vị 46 ở nam California và đơn vị 13 Pennsylvania. Hai năm trước ở đơn vị 46 California, ông Robert Dornan, Cộng Hòa thua bà Loretta Sanchez, Dân Chủ chưa đến 1.000 phiếu ông cho bà Sanchez tổ chức đưa người gốc Mễ tây cơ chưa có quốc tịch Mỹ đi bầu nhưng cuối cùng quốc hội cho đếm lại phiếu ông vẫn thua. Lần này ông Dornan tin ông sẽ thắng nhưng bà Sanchez đã thắng ông với 56% số phiếu bầu. Tại đơn vị 13 Pennsylvania, hai năm trước ông Jon Fox, Cộng Hòa thắng ông Joseph Hoeffel, Dân Chủ 84 phiếu, lần này ông Hoeffel thắng ông Fox với 52% số phiếu bầu.

Dù vẫn chiếm đa số tại hai viện quốc hội đảng Cộng Hòa xem như thất bại, vì từ năm 1934 đến nay đảng đối lập với tòa Bạch Cung lần nào cũng được thêm ghế trong các cuộc bầu cử quốc hội giữa hai cuộc bầu tổng thống, chưa nói lần này nếu dân thật sự chán vụ Bill Clinton-Lewinsky đảng Dân Chủ phải thua đậm hơn.

Trước bầu cử Newt Gingrich tiên đoán đảng Cộng Hòa sẽ chiếm thêm từ 20 đến 30 ghế tại Hạ nghị viện, và sự tiên đoán này trở thành một trò cười cho cả nước. Newt Gingrich không bắt được ý dân, mặc dù trong cuốn sách "To Renew America" ông chủ trương người làm chính trị phải biết nhìn ra địa phương đừng có dán mắt tại Hoa Thịnh Đốn (1)

Với uy tín bị sứt mẻ, và đa số mong manh đảng Cộng Hòa sẽ không thể cách chức tổng thống Clinton, trong khi sự lãnh đạo của Newt Gingrich được đặt thành vấn đề. Trước thực tế đó, đảng Cộng Hòa chỉ còn cách chỉnh đốn lại hàng ngũ. Newt Gingrich nhanh chóng từ chức dân biểu để chuẩn bị cho đảng vào năm 2,000 và có thể cho cá nhân ông, nếu không phải vào năm 2,000 thì sẽ là năm 2,004.

Sự từ chức của ông phù hợp với quan niệm ông đề ra trong cuốn "To Renew America" rằng trong sáu thử thách của Hoa Kỳ, thử thách lớn nhất là nhu cầu tái lập tinh thần đạo đức và văn hóa, cái ông gọi là "moral-cultural standard". Ông cho rằng thiếu tinh thần đạo đức văn hóa nền văn minh Hoa Kỳ sẽ bị đe dọa (2). Qua sự từ chức của ông, Newt Gingrich gián tiếp chuyển một thông điệp đến tổng thống Clinton rằng không chịu từ chức tổng thống đang đe dọa nền văn minh Hoa Kỳ. Nhưng khác biệt giữa Bill Clinton và Newt Gingrich là khác biệt giữa một luật sư và một người học sử. (3). Nếu phải chọn lựa giữa "thắng" và "đạo đức" người luật sư thường chọn chữ "thắng."

Trên căn bản Hoa Kỳ là một quốc gia tôn trọng đạo đức. Vậy tại sao dân chúng chấp nhận sự thiếu đạo đức của vị nguyên thủ quốc gia? Một phần tổng thống Clinton làm được việc, một phần dân chúng không tin thiện chí của đảng Cộng Hòa trong cuộc điều tra tổng thống Clinton là đi tìm sự thật, phụng sự công lý và duy trì đạo đức. Dân chúng bày tỏ một thái độ chán nản đối với nền chính trị quốc gia.

Nếu đó là thông điệp của dân trong cuộc bầu cử ngày 3 tháng 11 năm 1998 thì đó là một thông điệp đọc để mà lo. (Nov. 1998)

____

(1) "To Renew America", Harper Collins Publishers 1995, trang 9

(2) "To Renew America", trang 7

(3) Newt Ginrich có bằ ng tiến sĩ sử học

Trần Bình Nam

http://www.vnet.org/tbn