Trung
Quốc, Hoa Kỳ, Đài Loan
và
cục diện thế giới
Trần Bình
Giữa tháng Bảy,
bà Condoleezza Rice, cố vấn an ninh quốc gia của Hoa Kỳ đi thăm Trung quốc với
nhiều hứa hẹn hòa dịu giữa hai nước về vấn đề Đài Loan đòi độc lập, vấn đề
nguyên tử của Bắc Hàn ... Bà đã được nghe Trung quốc nhắc lại lập trường không
chấp nhận một Đài Loan độc lập, và bà đã có dịp xác nhận lại lập trường “một nước Trung Hoa” của Hoa Kỳ.
Nhưng bà Rice vừa về tới Hoa Thịnh Đốn thì quan hệ giữa hai nước
trở nên căng thẳng. Hoa Kỳ và Trung quốc công bố chương trình tập trận
lớn trong eo biển Đài Loan. Người ta tự hỏi: bộ Quốc
phòng hay Văn phòng Cố vấn an ninh quốc gia vạch đường
lối của Hoa Kỳ.
Hải quân Hoa Kỳ
cho biết hạm đội 7 phối hợp với các hạm đội khác của Hoa Kỳ sẽ thực hiện một
cuộc tập dượt từ giữa tháng Bảy và kéo dài một tháng trong eo biển Đài Loan
mang một cái tên hiền lành như một vần thơ là “Nhịp đập của mùa hè 2004” (Summer Pulse 2004). Cuộc tập dượt này theo tin tức có thể có sự tham dự của hải quân Đài Loan.
Đồng thời Trung quốc cũng tíến hành sớm hơn thường lệ một cuộc tập dượt đổ bộ
gồm 18.000 quân lên các đảo thuộc quyền Trung quốc nằm trong eo
biển.
Hằng năm hải quân Hoa Kỳ thường có các cuộc tập dượt. Sự
khác biệt là lần này Hoa Kỳ huy động bảy trong 12 Hải đội Hàng không Mẫu hạm
Tác chiến (aircraft-carrier strike group - gọi tắt là Hải đội Mẫu hạm) của mình trong một cuộc tập dượt. Từ
trước đến nay mỗi khi cần phô trương lực lượng Hoa Kỳ chỉ cần cho xuất hiện một
hay hai Hải đội Mẫu hạm. Năm 1996 khi Trung quốc bắn hỏa tiễn khiêu khích sát
biên giới Đài Loan, tổng thống
Đây là một lực lượng khổng lồ. Mỗi Hải đội Mẫu hạm gồm một
hàng không mẫu hạm với 10 không đội gồm 85 chiến đấu cơ, một tuần dương hạm và
hai khu trục hạm có
Tại sao quan hệ giữa Trung quốc và Hoa Kỳ trở nên căng thẳng?
Hải quân Hoa Kỳ cho biết cuộc tập dượt này có mục đích rà xét
khả năng tập trung lực lượng trong trường hợp có biến động. Còn Trung quốc thì nói chỉ là một cuộc tập trận hằng năm. Nhưng không ai tin những lời giải thích này. Có nhiều nguyên nhân quan trọng khác. Và
nguyên nhân trước mắt là thái độ của tổng thống Đài Loan Trần Thủy Biển.
Ông Trần Thủy Biển tái đắc cử tổng thống Đài Loan tháng 3 năm nay.
Đảng Dân chủ Tiến bộ (Democratic Progressive Party) của ông chủ trương Đài Loan
độc lập, và ông hy vọng đảng Dân chủ Tiến bộ sẽ chiếm đa số tại quốc hội trong cuộc bầu cử cuối năm nay. Sau khi tái đắc cử ông đã đưa ra một chương trình chính trị làm cho
Trung quốc và Hoa Kỳ lên ruột. Chương trình này dự định soạn thảo một
bản Hiến pháp và hoàn tất vào năm 2006 quy định Đài Loan là nước độc lập, và
đưa ra trưng cầu dân ý năm 2008. Ông Trần Thủy Biển có thể tính toán rằng năm
2008 Trung quốc đang tổ chức Thế vận hội nên sẽ khó hành động, trường hợp cuộc
trưng cầu dân ý thành công. Trung quốc từng tuyên bố nếu Đài
Loan tuyên bố độc lập dù dưới hình thức nào Trung quốc cũng sẽ tấn công Đài
Loan.
Thật ra ông Trần Thủy Biển không làm gì khác hơn ông đã nói và làm
từ năm 2000 khi ông đắc cử tổng thống Đài Loan. Ông Trần Thủy Biển biết
rằng Hoa Kỳ sẽ không để cho ông tự do hành động, và Trung quốc cũng sẽ
không khoanh tay ngồi nhìn Đài Loan tuyên bố độc lập. Nhưng ông yên tâm vì nếu
Đài Loan chỉ nói mà chưa làm thì Trung quốc cũng không có lý do để động binh
nhất là chưa đủ mạnh. Ông đánh giặc miệng, và có lợi cho ông
về mặt tâm lý. Ít nhất đó là sự tính toán của Hoa Kỳ,
Trung quốc và tổng thống Trần Thủy Biển trong điều kiện bình thường.
Nhưng khung cảnh của thế giới đang ở trong tình trạng bất bình
thường. Cho nên việc Hoa Kỳ và Trung quốc khua vũ khí
có thể là biểu hiện của những tính toán khác ngoài tính toán bình thường.
Hoa Kỳ cần biểu dương một lực lượng áp đảo để cho Trung quốc thấy Hoa Kỳ có khả
năng đánh tan bất cứ một toan tính nào của Trung quốc lợi dụng Hoa Kỳ đang lúng
túng tại Iraq và cuộc bầu cử tổng thống mà xâm lăng Đài Loan.
Sự tập trung lực
lượng này cũng có thể có mục đích chính trị nội bộ của tổng thống Bush chứng tỏ
rằng mặc dù Hoa Kỳ đang thiếu bộ binh cho các điểm nóng trên thế giới, Hoa Kỳ
vẫn có khả năng biễu dương lực lượng khi cần. Nói cách khác
là cuộc biểu dương sẽ làm yên lòng những cử tri Mỹ cho rằng cuộc chiến tranh
Hệ lụy của cuộc
tập dượt là cuộc chạy đua vũ
Trung quốc vẫn có mộng siêu cường, cho nên bằng một cách nào đó họ
cũng canh tân lực lượng quân sự. Nhưng từ trước đến nay Trung quốc
thường dấu số tiền chi tiêu trong lĩnh vực quân sự vì ngại sự lo lắng của các
quốc gia trong vùng và sự dòm ngó của Hoa Kỳ. Cuộc tập dượt mùa hè này của hải
quân Hoa Kỳ là một cơ hội bằng vàng để Trung quốc bắt đầu chương trình canh tân
quân đội mà không bị mang tiếng là có tham vọng bành trướng.
Nhưng không phải Hoa Kỳ không đoán biết điều này. Ngoài mục
đích chính trị nội bộ cuộc tập dượt này của hải quân Hoa Kỳ có thể là một đòn
chiến lược buộc Trung quốc chạy đua vũ
Một số người lo
ngại rằng trong khi Hoa Kỳ và Trung quốc dàn quân trong eo
biển Đài Loan chật hẹp, sẽ có khả năng hai bên đụng chạm nhau đưa đến chiến
tranh. Nhưng điều này khó xẩy ra. Trước hết tuy Hoa Kỳ
huy động bảy Hải đội Mẫu hạm, nhưng chỉ có một Hải đội của mẫu hạm Kitty Hawk ở
trong eo biển Đài Loan trong thời gian tập dượt, các Hải đội Mẫu hạm còn
lại đều ở rất xa. Ba ở
trong Đại tây dương, một trong vịnh Ba Tư, một trong vùng Hawai và một trong
vùng
Hơn nữa cả hai
lực lượng Hoa Kỳ và Trung quốc chỉ muốn nói lên ý chí của mình trước sự thách
thức của đối phương nhưng không bên nào sẵn sàng để đánh nhau. Hoa Kỳ còn bận rộn với cuộc chiến
Tuy nhiên nếu
nhóm neocons còn nắm quyền hành tại
Bạch Cung, và tình hình Iraq được ổn định, kho dầu hỏa Trung đông được bảo vệ
không lọt vào tay của nhóm Hồi giáo cực đoan, thì không ai có thể ngăn cản được
một quyết định chiến lược của Hoa Kỳ có tầm vóc thế kỷ là: Nếu trước sau cuộc
đụng độ với Trung quốc cũng không tránh được thì tại sao không đụng độ sớm khi
Trung quốc còn yếu để không thể trở thành một lực lượng có khả năng kình chống
với Hoa Kỳ, ít nhất cho đến giữa thế kỷ này. Về phía Hoa Kỳ,
sau khi đánh bại Trung quốc vai trò lãnh đạo thế giới bằng sức mạnh sẽ được xác
định.
Trong trường hợp này tổng thống
Trần Thủy Biển sẽ được khuyến khích đẩy mạnh chương trình Đài Loan trở thành
một nước độc lập. Trung quốc sẽ không có sự chọn lựa nào khác
là chiến tranh.
Một cuộc chiến tranh có tầm vóc đại chiến. Nước nào còn? Nước nào mất? Đó là chuyện của lịch sử.
Trần Bình
Tài
liệu tham khảo:
1.
“
2.
“
Trần Bình
|
http://www.vnet.org/tbn |