Sự
nghiệp của bà Doris Payne:
một
kẻ cắp tài danh
(Thuật theo bài viết: “A Polished Act” của Kate Mather, Marisa Gerber và Richard Winton, đăng trên tờ Los
Angeles Times số ngày 1/11/2013 – Trần Bình Nam)
Bà Doris Payne 83 tuổi.
Sinh trưởng tại bang West Virginia, cha làm mỏ than đá, mẹ làm nghề thợ may. Mộng
của Doris Payne là trở thành vũ công ballet.
Nhưng vào thập niên 1930, không một cô gái da đen nào dù đẹp và nhảy giỏi đến
đâu được nhận làm vũ công ballet.
Doris thất vọng vì kỳ vọng một ngày kia nổi danh và giàu sang sung sướng không
thực hiện được.
Năm 15 tuổi, Doris cùng
mẹ đi Chicago thăm thân nhân. Cô vào một tiệm đồng hồ định mua một chiếc hợp với
túi tiền mẹ vừa cho.Trong lúc chọn, thừa lúc chủ tiệm vô ý bà bỏ một chiếc vào
túi. Sau vụ lấy cắp thành công Doris nghĩ tại sao không dùng tài mọn đó để
đánh cắp những món nữ trang đắt tiền. Và
ý nghĩ đó đã biến Doris thành một tay đánh cắp nữ trang chuyên nghiệp.
Đánh cắp nữ trang không
dùng sức mạnh, cũng không dùng súng uy hiếp hay bắn giết ai, nên nếu bị bắt tại
trận thì trả lại, vài tháng tù là cùng. Nếu đã bán tiêu hết thì ở tù dài ngày
hơn. Còn trót lọt thì có tiền ăn sung mặc sướng, mua sắm, du lịch thả dàn.
Không giống như những
trường hợp giết người cướp của, hiếp dâm, Doris dù vào tù ra khám nhiều lần
nhưng không ai tẩy chay bà. Ra tù, có tiền thì ở nhà cao cửa rộng, không tiền
thì ở Motel, chẳng ai tránh né.
Cứ thế Doris sống cuộc
đời của một kẻ đánh cắp nữ trang nổi tiếng thế giới. Và trong suốt 50 năm qua,
Doris càng nổi danh về tài đánh cắp nữ trang đắt tiền thì càng ít người quan
tâm đến bà.
Khoảng đầu thập niên
1970 sau khi làm ăn chán tại Hoa Kỳ, bà đi hành nghề tại các thành phố lớn trên
thế giới: Paris, Milan, London, Tokyo …
Bẵng đi một thời gian,
năm 2011 bà bị bắt quả tang 2 lần tại San Diego và San Monia, California . Bà được trả tự do vào mùa hè năm nay. Bà thề
sống thề chết sẽ thôi hành nghề. Nhưng rồi ngựa theo đường cũ, cuối tháng 10 vừa
qua bà bị bắt về tội đánh cắp một chiếc nhẫn nạm kim cương tại một tiệm kim
hoàn ở El Paseo
Chủ tiệm Raju Mehta người
Trung Đông kể lại, một bà khách dáng dấp sang trọng bước vào cửa tiệm cho biết
vừa được tiền bảo hiểm bồi thường muốn mua một chiếc nhẫn. Đánh giá Doris là
người khách lý tưởng ông Mehta lịch sự
tiếp đón và không ngớt giới thiệu món hàng này đến món hàng khác. Mehta ngắm
Doris ướm một chiếc vòng ngọc thạch lên cổ, khen lấy khen để, sau đó bà đeo thử
một chiếc nhẫn nạm kim cương vào ngón tay búp măng của bà.
Thử chán, bà rời tiệm hứa
sẽ trở lại.
Ngày hôm sau, một nhân
viên an ninh của tiệm cho Mehta biết, hãng bảo hiểm các tiệm kim hoàn vừa báo động
qua hệ thống TV kín (closed circuit TV) rằng người khách quý hôm qua không ai
khác hơn là Doris Payne và bà ta đang đang có mặt tại cửa hàng Saks, Fifth
street ở New York. Biết kẻ gian vừa viếng
tiệm, ông Mehta kiểm tra lại và nhận ra chiếc nhẫn nạm kim cương giá 22.500 mỹ
kim đã không cánh mà bay.
Ông Rahu Mehta nói với
cảnh sát: “Bà ấy có tà thuật. Trong bao nhiêu năm hành nghề tôi chưa bao giờ thấy
ai có khả năng lấy cắp hàng trước mắt tôi như vậy.”
Doris bị bắt hôm 29/10.
Mehta là nạn nhân sau cùng của Doris trong một danh sách dài những nạn nhân của
bà. Hồ sơ toà án của Doris dày cộm, trong đó Doris khai với cảnh sát nghề nghiệp
của bà là “người đánh cắp nữ trang chuyên
nghiệp”.
Paul Graupmann, thuộc sở
Cảnh sát Liên bang, người bắt và điều tra Doris trong thập niên 1980 nói: “Cách
làm ăn của bà Doris Payne rất đơn giản. Bà ăn mặc trang nhã và đóng vai một người
từng sống trong nhung lụa rất khéo, chinh phục ngay lòng tin của các chủ tiệm,
và hầu như lúc nào cũng nói bà đang có một số tiền cần tiêu.”
Điều lạ là chuyện đánh
cắp của bà Doris Payne không phải là chuyện kín đáo. Cảnh sát biết bà, các hãng
truyền hình từng làm phóng sự về bà, và có cả một cuốn phim tài liệu về Doris
Payne với bàn tay ảo thuật.
Trong phim tài liệu,
Doris nói bà “làm nghề đánh cắp” để trả thù xã hội kỳ thị không cho phép bà
vươn lên. Ông Matthew Pond người góp phần thực hiện cuốn phim tài liệu nhan đề
: “The Life and Crimes of Doris Payne”
(Cuộc đời và tội phạm của Doris Payne)
nói bà Doris không làm gì khác hơn là thực hiện giấc mộng Mỹ (American dream) theo khả
năng thiên phú của bà.” Ông nói tiếp: “Bạn có thể thương hay ghét bà Doris
Payne, nhưng bạn không thể không phục cái quyết tâm thành công bằng mọi giá của
Doris.”
John Kennedy (TBN:
không quan hệ gì với gia đình tổng thống John F.Kennedy) giám đốc “Tổ hợp công ty bảo hiểm các cửa hàng nữ
trang” trụ sở tại New York (New
York-based Jewelers’ Security Alliance) cho biết trong mấy chục năm qua
công ty ông không ngừng gởi tài liệu cảnh giác khách hàng của ông coi chừng
Doris. Thế nhưng Doris vẫn có thể làm ăn.
Năm nay, tuổi quá bát
tuần, bà có một quá trình hành nghề gần như công khai hơn nửa thế kỷ. Thời gian
sau này thấy tuổi bà đã cao trong nhiều trường hợp bị bắt cảnh sát trả tự do
cho bà sau khi lập xong hồ sơ nếu không ai bị thiệt thòi vật chất. Cảnh sát
không xem bà Doris Payne là một đe dọa của xã hội.
Sau khi bà Doris bị bắt
giữ ở New York, ông Maju Mehta trở thành nhân vật được bàn tán nhiều nhất trong
thành phố El Paseo . Mehta phụ họa: “Tiệm của tôi tiếp nhiều khách tên tuổi thì
kẻ cắp tài danh đến viếng cũng phải thôi. ”
Hôm Thứ Năm 31/10, một
nhân viên của công ty UPS đến giao hàng hỏi chọc ông Mehta: “Ông đã lấy lại được
chiếc nhẫn chưa?” Mehta trả lời: “Chưa! Nhưng nếu tôi được chọn đóng đoạn chót phim tài liệu về
cuộc đời của bà Doris Payne thì tôi sẽ lấy lại được một số tiền nhiều gấp mấy lần
giá trị của chiếc nhẫn bị đánh cắp!”
Cả hai cười thoải mái./.
Trần
Bình Nam phóng thuật
Nov. 7, 2013