Sao lạc trên đồi Bạch Mã

 

Hồi học trung học tại Huế tôi học ban toán. Thầy Khánh dạy Pháp văn mỗi tuần 2 giờ. Chương trình không có phần văn chương Pháp, nhưng ngoài việc dạy văn phạm, từ ngữ và cách đặt câu, thỉnh thoảng Thầy kể cho chúng tôi nghe về những nhà văn nổi tiếng trong văn chương cổ điển của Pháp. Tôi còn nhớ tên vài nhà văn Thầy nói đến như Balzac, Diderot, Guy de Maupassant, và Alphone Daudet…. Tôi nhớ Daudet nhất vì Thầy có kể cho chúng tôi nghe về tập chuyên “Lettres de mon Moulin” và câu chuyện Les Etoiles mà Thầy dịch là “Những vì sao”. Câu chuyện thật mê li với tuổi thơ của chúng tôi. Lớn lên, có cơ hội biết tiếng Pháp thì không có cơ hội đọc … Les Etoiles. Câu chuyện vẫn còn là một ký ức đẹp.

Mãi đến tháng Mười (2011) vừa qua nhân dịp qua Paris thăm một người anh bà con bị bệnh, rảnh mấy ngày có người rủ đi thăm vùng Midi de Provence ở miền nam nước Pháp tôi đến thị trấn Fontveille cách thành phố Avignon 43 km thăm khu tàng cổ của Daudet và xem cái máy xay gió, cái máy xay đã hiến cho nhà văn Alphone Daudet khung cảnh sáng tác “Lettres de mon Moulin.” Tôi mua tại chỗ cuốn Lettres de mon Moulin, và lần này mới có dịp đọc Les Etoiles thầy Khánh kể năm xưa. Câu chuyện vẫn làm tôi mê say như khi lần đầu nghe Thầy Khánh kể 61 năm trước.

Sau đây là phóng tác câu chuyện dưới bầu trời Bạch Mã. Núi Bạch Mã thuộc tỉnh Thừa Thiên nằm gần ranh giới tỉnh Quảng Nam là một trong 3 thắng cảnh nghỉ mát ở Việt Nam . Hai nơi kia là Đà Lạt và Sapa.

Xin cám ơn nhà văn Alphone Daudet. Xin cám ơn thầy Khánh.

 

--:o0o:--

 

 

Sao lạc trên đồi Bạch Mã

phóng tác theo “Les Etoiles” của Alphonse Daudet

Trần Bình Nam

 

Thời gian tôi giữ cừu trên đồi Bạch Mã, nhiều khi cả tháng tôi chưa trở về Cầu Hai, nơi ông bác họ tôi có một trại nuôi cừu. Tôi ở đó với con kiki, con chó lông đen mướt không bao giờ rời tôi nửa bước. Hằng tuần vào ngày Chủ Nhật bà Viên quản gia mang thức ăn lên cho tôi bằng con ngựa con của bác tôi. Thường là cơm nắm, gạo thơm, muối vừng, cá bống hay cá rô kho khô, một ít rau tươi. Rau tôi để dành trong một hốc đá nhỏ. Bạch Mã cao, khí trời lạnh rau để dành cả tuần không hư. Nhiều tuần bà Viên bận việc hay trở mình không lên được, người em gái của bà, cũng là người làm của bác tôi, khoảng tuổi tứ tuần mang thức ăn lên cho tôi.

Thỉnh thoảng có người đi săn chồn hay người leo núi lên thăm những ngôi nhà gạch cổ kính người Pháp để lại. Họ thấy tôi, tôi thấy họ như những linh hồn đơn độc thấy nhau không hề hỏi han. Vào tiết gần Tết những cuộc gặp gỡ im lặng nhưng ấm áp đó vắng dần. Chỉ còn đỉnh núi chập chùng, những chòm mây biến dạng theo gió, và các vì sao đêm thật sáng và kiki là bạn của tôi.

Mỗi sáng Chủ nhật khi nghe tiếng leng keng của mấy chiếc lục lạc bằng đồng thau nơi cổ ngựa báo hiệu thức ăn tiếp tế sắp tới tôi nhìn xuống chân đồi để nhận cho ra cái bóng nhỏ bé của bà Viên in trên nền trời. Đó là giây phút hạnh phúc nhất của tôi. Tôi hỏi bà Viên đủ chuyện dưới làng, đám cưới, ăn khẳm tháng… những cuộc hẹn hò của ai với ai tại ngôi chùa làng. Và nhất là hỏi về Lan, cô con gái rượu 16 tuổi mơn mởn của bác tôi. Tôi hỏi thăm – mà có ý xem như là tình cờ – Lan có khỏe không, có hay đi chùa không, có hay đi tập múa, và … mấy cậu trai làng có hay đến nhà bác tôi chơi không… Năm đó tôi 20 tuổi, con nhà nghèo làm nghề giữ cừu thuê. Đối với tôi Lan là một thiếu nữ cao sang, tinh khiết đẹp nhất trong vùng Bạch Mã, Cầu Hai. Tôi chỉ có quyền tưởng tượng đủ chuyện thần tiên quanh nàng, và chỉ thế thôi. Nhìn nàng tôi không dám nhìn lâu sợ làm mất vẻ nét kiêu sa của Lan.

Một sáng Chủ nhật như thường lệ tôi chờ bà Viên mang thực phẩm tới. Đã trưa, tôi bảo thầm hôm nay chắc bà Viên ngủ dậy trễ. Sau đứng bóng trời trở cơn giông, tôi nghĩ đường lên núi trơn trượt bà Viên chắc chờ đường ráo mới lên đường. Khoảng 2 giờ chiều, cơn giông lắng xuống, bầu trời trở nên quang đảng, tôi nghe giữa tiếng róc rách của các khe nước tiếng lục lạc quen thuộc.

Nhưng kìa, không phải bà Viên, cũng chẳng phải em bà mà là Lan bằng xương bằng thịt. Đôi má hồng, nàng tươi tỉnh ngồi gọn gàng trên lưng chú ngựa con, nơi cổ treo lủng lẳng mấy giỏ thức ăn.

Tôi chưa kịp đỡ, Lan đã thoắt nhảy xuống lưng ngựa vừa cho tôi biết bà Viên bệnh, em bà về nhà thăm con, và nàng đến trễ vì … lạc đường. Nhìn cách ăn  mặc khá chải chuốt của Lan, chiếc quần Jean bó sát đôi chân thon nhỏ, áo len mỏng màu xanh nhạt phủ trên chiếc áo sơ mi màu trắng có kết tua nơi cổ, tôi nghĩ Lan đi học nhảy đầm với bạn bè về muộn hơn là lúng túng tìm con đường duy nhất đến trại cừu.

Hôm nay Lan thật đẹp, đẹp rạng rỡ. Tôi chưa bao giờ được nhìn nàng gần và nhìn thỏa thích như vậy. Mỗi năm khi trời trở lạnh, bắt đầu có mưa đá trên núi Bạch Mã tôi lùa cừu về trại của ông bác. Mỗi chiều tôi vào phòng ăn, thỉnh thoảng thấy cô chủ thóang qua nhưng cô không hay chuyện trò với người ăn kẻ làm. Và bây giờ nàng mang thức ăn đến đây cho tôi, đang đứng trước mặt tôi làm tôi không điên đầu sao được.

Lấy thức ăn xuống xong, Lan kéo nhẹ đôi ống quần Jean để khỏi lấm và bước vào lều ngủ của tôi. Một chiếc giường gỗ dã chiến, một chiếc mền cũ, một cái gối vãi đã lên màu. Đầu tường là một cây đèn bão, một chiếc ná cao su bắn đá đuổi chim và vài cuốn trong bộ Tây Du.

Lan hỏi tôi với vẻ tinh nghịch : “Anh sống ở đây một mình như vậy sao? Buồn chết. Anh làm gì cho hết ngày giờ? Anh nghĩ đến ai?”

Tôi muốn trả lời: “Tôi nghĩ đến cô chủ xinh đẹp của tôi”, nhưng tôi không đủ can đảm.

Thấy tôi lúng túng, Lan nghiêng đầu để hở đôi hàm răng đều đặn trắng như ngà cười ngoặc nghẹo trêu tôi: “Thế chị Tâm xinh đẹp làm việc cho trại bên có hay đến thăm ông bạn của tôi không? Hay cô ta chỉ đến chân núi lem thèm cho anh khổ sở rồi biến mất?”

Nói xong Lan nhanh nhẹn cột mấy cái giỏ không vào cổ ngựa, nhảy thót lên lưng ngựa. Lan vui vẻ: “Chào anh nghe, hẹn lần sau …”

“ Chào cô chủ” Tôi trả lời

Tôi nhìn Lan xuống núi, xa dần cho đến khi không còn nghe tiếng chân ngựa. Nghe như các viên sỏi lăn theo bước chân ngựa từng viên, từng viên một  đập vào tim tôi. Tôi ngồi xuống tảng đá bên cạnh không dám động mạnh thả hồn vào giấc mộng lung linh. Tôi ngồi đó cho đến khi chiều xuống, các con cừu gặm cỏ trở về chen chúc nhau vào chuồng.

Bỗng tôi nghe tiếng kêu dưới triền núi. Tôi thấy Lan tay dắt ngựa, bước lên núi một cách khó khăn, áo quần ướt mèm và run lập cập. Trên đường về nước suối Tiểu Mã chảy xiết, Lan cố kéo ngựa băng qua xuýt bị nước cuốn trôi … Nàng còn hoảng hốt. Nhưng cái cảm nghĩ làm tôi sợ nhất là giờ này Lan không thể trở về nhà kịp. Ban đêm nàng không thể đi một mình. Còn tôi tôi không thể bỏ đàn cừu, một tài sản của bác tôi. Lan cũng lo sợ không kém. Ngoài nổi lo “đêm khuya thân gái”, Lan không biết bố mẹ nàng ở nhà làm sao đêm nay ngủ được.

Tôi trấn an Lan: “Cô chủ đừng lo. Tháng hè đêm ngắn. Chỉ một chốc là sáng thôi”. Tôi nhóm lửa hơ quần áo và mang một bát cháo nóng và mấy con cá bống kho mặn đến cho Lan . Lan không thiết ăn uống, nước mắt chảy quanh. Nhìn cô chủ tôi cũng chỉ muốn khóc theo.

Những tia nắng heo hắt sau cơn mưa leo dần lên đỉnh núi, trời tối dần. Tôi dọn phòng, thay tấm chăn mới giặt, thắp cây đèn bão vặn nhỏ ngọn và mời Lan nghỉ đêm. Tôi ra ngồi nơi chiếc ghế dài ban ngày tôi thưòng dùng ngồi coi chừng bầy cừu gặm cỏ hoặc nằm đọc sách. Đêm nay tôi ngủ ở đó.

Tình yêu sâu kín tôi dành cho Lan bùng dậy trong tôi. Nhưng không một ý vẫn đục nào đến với tôi. Tôi tự hào rằng đêm nay nơi chốn vắng vẻ này tôi được diễm phúc làm người vệ sĩ cho cô con gái cưng của bác tôi. Tôi cảm thấy không khí chứa nhiều dưỡng khí hơn. Và chưa bao giờ tôi thấy bầu trời xanh và các vì sao sáng như đêm nay …. Bỗng một bàn tay vén bức màn ra vào của chiếc lều và khuôn mặt xinh đẹp của Lan hiện ra nơi khung cửa. Tiếng cừu kêu, tiếng động của chiếc giường gỗ khi cô trở mình và sự lo lắng làm cho Lan không ngủ được. Cô muốn ra ngoài gần bếp lửa cho ấm. Tôi lấy vội chiếc áo choàng đang mặc khoác vào vai Lan, châm thêm mấy cành khô vào bếp lửa và hai chúng tôi im lặng ngồi bên nhau trên chiếc ghế dài… Nếu bạn đã có dịp ngủ dưới một bầu trời đầy sao đêm bạn sẽ cảm thấy một thế giới xôn xao chung quanh chúng ta khi chúng ta thả hồn vào giấc ngủ. Tiếng róc rách của suối nghe rõ hơn, ánh sáng phản chiếu trên mặt các vũng nước sáng hơn, thần núi như bước ra khỏi vách núi nhảy múa vui mừng. Không khi hình như dao động tạo nên những chà xác thật nhẹ, các nhành cây đầy lá lớn nhanh như vội vàng vươn dài che phủ khoảng trống quanh mình, và cỏ dưới chận mọc nhanh như thổi. Nếu thế giới ban ngày là của sinh vật, thì thế giới ban đêm thuộc về vật vô tri. Khi chưa quen ngủ đêm ngoài trời, chúng ta cảm thấy sợ. Quen dần chúng ta thấy vũ trụ đẹp vô cùng.

Lim dim chìm dần vào giấc ngủ, Lan thấy sợ. Mỗi một tiếng động nhỏ làm Lan ép sát vào tôi tìm sự che chở . Bỗng một chiếc sao băng xẹt trên đầu hai chúng tôi cùng lúc với một tiếng vang từ một nơi huyền bí nào đó ngân nhẹ trong không khí.

“Cái gì vậy anh?” Lan thì thào hỏi tôi.

“Một linh hồn đang đi vào cõi Phật cô chủ ạ.” Tôi vừa trả lời vừa chắp tay cầu nguyện.

Lan hơi tỉnh người ngồi thẳng lại, bắt chước tôi chắp tay cầu nguyện, và hỏi tôi:  “Các anh là phù thủy hay sao mà thấy được linh hồn?”

“Không, không cần phải là phù thủy. Sống gần với các vì sao, chúng tôi biết những điều mà những người sống ở đồng bằng không quan tâm.”

Lan ngồi thẳng người hơn nữa, đôi bàn tay ép vào hai má, ngẫng đầu cao hơn nhìn bầu trời.

“Kìa, biết bao nhiêu là sao. Đẹp qúa. Em chưa bao giờ thấy nhiều sao như vậy. Anh có biết tên các vì sao trên đó không?”

“Có, cô chủ. Tôi sẽ kể cho cô chủ nghe. Nhìn về phương Bắc, trên đầu chúng ta là một đám sao dày đặc làm thành một màn trăng trắng như một vệt sữa lớn là sông Ngân Hà. Giòng sông phân cách Ngưu Lang và Chức Nữ. Ngưu Lang là vị thần chăn trâu của Ngọc Hoàng vì say mê một tiên nữ phụ trách việc dệt vải tên là Chức Nữ nên bỏ bê việc chăn trâu, để trâu đi nghênh ngang vào điện vua. Chức Nữ thì mê tiếng tiêu của Ngưu Lang nên trễ nải việc dệt vải. Ngọc Hoàng giận, đào sông Ngân Hà bắt Ngưu Lang sống bên bờ này, Chức Nữ bên bờ kia mỗi năm chỉ được gặp thăm nhau một lần.    

Thấp hơn là hai chòm sao mỗi chòm 7 cái sắp xếp giống hình một cái chảo có cán dài, một lớn, một nhỏ. Các nhà văn nhiều tưởng tượng đặt tên là đại hùng tinh – gấu anh - và tiểu hùng tinh –gấu em. Đầu cán chảo nhỏ là sao bắc đẩu, chỉ hướng chính bắc và bất động. Tất cả các chòm sao khác quay quanh sao bắc đẩu làm cho quang canh bầu trời ban đêm thay đổi một cách kỳ diệu. Cô chủ có thấy các vì sao nho nhỏ lóe sáng rồi biến mất không? Đó là những linh hồn có tội Ngọc Hoàng đày xuống cõi trần!

Thấp hơn một chút là chòm sao “người đi săn” các nhà đi biển gọi là chòm sao Orion. Orion rất cần cho những người sống trong núi. Nhìn nó đang ở đâu trên bầu trời có thể biết đêm đã vào canh mấy. Thí dụ, bây giờ tôi biết đã quá nửa đêm. Cô chủ có thấy 3 ngôi sao sáng ở giữa chòm Orion không? Đó là cái nịt của người thợ săn, và cũng là 3 chàng công tử Hà Đông. Dưới chút nữa là 3 ngôi sao ít sáng hơn tượng trưng cái kiếm cản đường. Kéo dài cái nịt về phía trái là sao Sirius, chàng công tử lười biếng. Trên cao hơn là các cô bé xí xọn trong chòm sao Pleiades. Những kẻ chăn cừu thường kể cho nhau nghe rằng: Một đêm không có trăng, một cô sao mời 4 chàng công tử và các cô bé đi dự một đám cưới. Các cô bé nhanh nhẫu vội vàng đi trước. Ba chàng công tử Hà Đông đi sau nhưng nhanh chân bắt kịp các cô bé xí xọn dễ dàng. Trong khi chàng Sirius ngủ quên lẽo đẽo theo sau mãi không kịp.  Bực mình, chàng ta quẳng chiếc kiếm cản đường 3 chàng công tử … Nhưng đối với kẻ chăn cừu đẹp nhất trên bầu trời là sao Hôm cũng là sao Mai. Long lanh sáng nhất, mỗi sáng nàng sao Mai dậy nhắc chúng tôi mở chuồng cho cừu. Chiều chiều khi mặt trời vừa khuất dưới chân trời nàng sao Hôm hiện ra nhắc chúng tôi lùa cừu về chuồng. Chúng tôi gọi nàng là Vệ Nữ, người tình trong mộng của kẻ chăn cừu. Nhưng nàng Vệ Nữ chê chúng tôi nghèo chạy theo chàng Saturne, trong khi chàng Saturne ơ hờ lẫn tránh. Ngọc Hoàng cảm thương mối tình thầm kín và lãng mạn của Vệ Nữ đã cho phép nàng cứ 7 năm gặp sao Saturne một lần làm lễ cưới linh đình rồi chia cách.

-        Anh nói gì! Các vì sao cũng cưới nhau sao?

-        Đúng vậy cô chủ.

 Khi tôi đang say sưa nói cho Lan nghe về tình yêu, về thế nào là thầm yêu trộm nhớ, về cưới hỏi tôi cảm thấy một làn hơi ấm tỏa vào mặt và một cái gì nằng nặng tựa lên vai. Nàng tiên của tôi đang ngả đầu trên vai tôi để ngủ, cái tua vải nơi cổ áo cô chạy dài xuống ngực tôi, vài sợi tóc mây quyện vào mặt tôi. Tôi ngồi yên bất động cho nàng tiên của tôi ngủ cho đến khi các vì sao mờ dần bởi ánh sáng mặt trời ló dần dưới chân núi. Nhìn nàng ngủ lòng tôi không khỏi xôn xao, nhưng dưới bầu trời quá đẹp chỉ có những ý tưởng đẹp và thánh thiện còn lại với tôi. Trên vòm trời tôi nghe các vì sao âm thầm chuyển động, hiền lành và kỷ luật như đàn cừu của tôi. Và một trong những vì sao đó, vì sao đẹp nhất, sáng nhất … lạc đường … đến đậu trên vai tôi để ngủ …

 

Trần Bình Nam

Nov. 13, 2011

Phóng tác từ Les Etoiles trong Lettres de mon Moulin (1869)

của Alphonse Daudet (1840-1897)